ΤΑΡ : Η είσοδος της Ελλάδας στο διεθνές ενεργειακό περιβάλλον

Πηγή : Ο ξένος τύπος για τον αγωγό TAP: Ελλάδα, ο νέος ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης | Οικονομία - NewsIt.gr

Νίκησε ο πιο φθηνός αγωγός και η... Ελλάδα. Αυτό είναι το κλίμα που επικρατεί στον διεθνή Τύπο σχετικά με την απόφαση του Αζερμπαϊτζαν να επιλέξει τον αγωγό TAP που περνά και από την Ελλάδα για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Στη συμφωνία για την κατασκευή του TAP και στις χώρες, που με κάποιο τρόπο εμπλέκονται με τον συγκεκριμένο αγωγό, αναφέρονται πολλά δημοσιεύματα στα διεθνή ΜΜΕ. Όλα χαρακτηρίζουν την Ελλάδα νικητή των εξελίξεων, σημειώνοντας ότι με την απόφαση η αδύναμη οικονομικά χώρα εξασφαλίζεται ενεργειακά, ενώ αποκτά και μια καλή πηγή εσόδων.

Τα αυστριακά ΜΜΕ δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της συμμετοχής αυστριακής εταιρείας στον ανταγωνιστικό αγωγό Nabucco και αποδίδουν την επιλογή ΤΑΡ σε πολιτικές παρεμβάσεις και όχι σε οικονομικούς υπολογισμούς, ενώ σημειώνουν ότι οι τιμές αερίου είναι υψηλότερες σε Ιταλία και Ελλάδα. 

Τα αυστριακά μέσα κάνουν λόγο, επίσης, για μεγάλη ήττα της αυστριακής εξωτερικής πολιτικής, ενώ κάποια αναφέρουν ότι ο μεγάλος νικητής του νοτίου διαδρόμου δεν είναι η Ρωσία, αλλά η Τουρκία.

Τα ρωσικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι ο ΤΑΡ είναι ανταγωνιστικός του ρωσικού αγωγού South Stream και ότι η Gazprom πρέπει να προετοιμαστεί να αγωνισθεί για την ευρωπαϊκή αγορά, ανεξαρτήτως των οιωνδήποτε αγωγών. Εξάλλου, εκτιμούν ότι λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πώλησης της ΔΕΣΦΑ, η Gazprom «μπορεί να αποχαιρετίσει την αγορά της Ελλάδας».

Τα σερβικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι οικονομικά υποταγμένη στην ΕΕ και με καταρρέουσα οικονομία Ελλάδα, ανεδείχθη στον νέο στρατηγικό, ενεργειακό πυλώνα της ΕΕ και των δυτικών Βαλκανίων.

Τα κοινοτικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι ο Αζέρος Πρόεδρος Aliyev χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο προκειμένου να ωφεληθεί πολιτικά, καθώς η Επιτροπή τον έχει καταστήσει προνομιακό εταίρο μεταξύ των άλλων ηγετών των πρώην σοβιετικών χωρών και αυτός προσπαθεί να πετύχει ευνοϊκή μεταχείριση από τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ για την εσωτερική κατάσταση στη χώρα του.

Τα αμερικανικά ΜΜΕ εκτιμούν ότι η επιλογή του αγωγού βασίστηκε στον υπολογισμό του κόστους συμπληρώνοντας πως η Ιταλία και η Ελλάδα συνιστούν καλύτερες αγορές για φυσικό αέριο σε σχέση με τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία. Επισημαίνουν, επίσης, και τη σημασία της εξαγοράς της ελληνικής εταιρίας φυσικού αερίου ΔΕΣΦΑ από την αζέρικη εταιρία Socar σχετικά με την επιλογή ΤΑΡ.

Τα ιταλικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι πρόκειται για πολύ καλή είδηση για την Ιταλία, η οποία προσδοκά να καταστεί κόμβος για το φυσικό αέριο.

Πλήγμα για την Αυστρία 

Έτσι αντιμετωπίζει ο αυστριακός Τύπος την απόφαση του Αζερμπαϊτζαν να επιλέξει τον αγωγό που περνά και από την Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικός ο τίτλος της Die Presse: «OMV: Τέλος για το όνειρο του παγκόσμιου παίκτη». Όπως γράφει η εφημερίδα: «ο «αντίπαλος» αγωγός TAP θα περνά μέσα από την Ελλάδα και θα φτάνει την Ιταλία: αυτή η διαδρομή πρέπει να ήταν καθοριστική για την επιλογή του ΤΑΡ, καθώς η αζέρικη κοινοπραξία Σαχ Ντενίζ λαμβάνει από την Ιταλία και την Ελλάδα υψηλότερες τιμές για το αέριο». Η εφημερίδα επισημαίνει ότι εδώ και καιρό η Ε.Ε. υποστήριζε τον Ναμπούκο ως «έργο prestige».

Το θέμα του αγωγού είναι το κεντρικό άρθρο της εφημερίδας από τον Gerhard Hofer με τίτλο: «Ο OMV μένει άπραγος. Αντί για μεγάλα κέρδη μεγάλο κόστος», με τον αρθρογράφο «η αποτυχία ήταν πανηγυρική» και πως «η ερασιτεχνική εφαρμογή (του σχεδίου) πρέπει να χρεωθεί στον OMV και στην κοινοπραξία του Nabucco». Σύμφωνα με τον αρθρογράφο οι Βρυξέλλες στήριξαν παρασκηνιακά τον TAP. «Ο ΤΑΡ περνά και μέσω της Ελλάδας και εξασφαλίζει στην αδύναμη οικονομικά χώρα όχι μόνον ενέργεια, αλλά και μία κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτη πηγή εσόδων. Νίκησε ο πιο φτηνός, πιο αποτελεσματικός και πιο γρήγορα υλοποιήσιμος αγωγός».

Με τον τίτλο «Ελλάδα – ο νέος ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης», άρθρο της Τάνια Βούγιτς στην Politika αναφέρει ότι «η Ελλάδα, οικονομικά υποταγμένη στην ΕΕ και με καταρρέουσα οικονομία, ανεδείχθη στο νέο στρατηγικό, ενεργειακό πυλώνα της ΕΕ και των δυτικών Βαλκανίων».

Χύνοντας... χολή, το άρθρο αναφέρει επίσης ότι, «σύμφωνα με Έλληνες αξιωματούχους, η Ελλάδα, από μία χώρα δευτερεύουσας σημασίας εντός της ΕΕ, καθίσταται τώρα ευρωπαϊκός ενεργειακός κόμβος, νέος προορισμός μεγάλων επενδύσεων και εταίρος με νέα διαπραγματευτική ικανότητα».

Το θέμα είναι το κόστος 

Οι New York Times γράφουν πως οι λόγοι για την απόφαση του ομίλου Shah Deniz, των διαχειριστών της εγκατάστασης - δηλαδή η Αζέρικη πετρελαϊκή εταιρία Socar, η Βρετανική BP, η Νορβηγική Statoil και η Γαλλική Total - δεν γνωστοποιήθηκαν, ωστόσο εικάζεται ότι είναι θέμα κόστους αλλά και ότι υπολογίζεται πως η Ιταλία και η Ελλάδα συνιστούν καλύτερες αγορές για φυσικό αέριο σε σχέση με τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία. 

Επίσης, ο αναλυτής της εταιρίας ερευνών αγοράς με έδρα τη Μόσχα IHS Andrew Neff, εξέφρασε την άποψη ότι στην απόφαση αυτή μέτρησε και η συμφωνία, την περασμένη εβδομάδα, για την εξαγορά της ελληνικής εταιρίας φυσικού αερίου ΔΕΣΦΑ από την Αζέρικη εταιρία Socar, εξέλιξη που «δίνει στο Αζερμπαϊτζάν άμεση σχέση τροφοδότησης με την Ελλάδα», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τον Adrew Neff, η συμφωνία της SOCAR για την αγορά της ΔΕΣΦΑ ήταν ο λόγος που έγειρε την πλάστιγγα υπέρ του ΤΑΡ εφόσον παρέχει άμεση δυνατότητα παροχής αερίου στην Ελλάδα. Άλλοι παράγοντες ίσως αφορούν το κόστος δεδομένης και της μείωσης της κατανάλωσης αερίου στην Ευρώπη, πέραν του ότι η κοινοπραξία πιθανόν να θεωρεί τις αγορές της Ιταλίας και Ελλάδος καλύτερες από τις αντίστοιχες της Βουλγαρίας και Ουγγαρίας, γράφει.

Πάντως, υπογραμμίζεται ότι η Ιταλία προμηθεύεται άφθονο αέριο από την Αλγερία και η Ελλάδα φαίνεται να χρειάζεται πολύ χρόνο για να ανακάμψει.

Η γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung με τίτλο «Κατασκευάζεται αγωγός φυσικού αερίου προς την Ευρώπη», σημειώνει ότι πριν από τα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας θα ρέει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη, δεδομένου ότι ο όμιλος από το Αζερμμπαϊτζαν ανακοίνωσε χθες την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ. Συνεπώς τα σχέδια για τον εναλλακτικό αγωγό Nabucco δεν θα γίνουν πραγματικότητα, αφού προκρίθηκε ο αγωγός TAP.

Τηλεγράφημα του dpa από την Αθήνα και τη Μόσχα αναδημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του περιοδικού Manager Magazin (του ομίλου Spiegel) με τίτλο «Ανταγωνισμός αγωγών: Ο Ναμπούκο αποτυγχάνει στον ΤΑΡ» και υπότιτλο «Στο πόκερ των αγωγών για την παροχή φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν ο προωθούμενος από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ναμπούκο απέτυχε οριστικά. Την ανάθεση για το φυσικό αέριο του ομίλου Shah Deniz II έλαβε ο ΤΑΡ – στον οποίο συμμετέχει και η Eon».

«Φύλλο συκής» μιας πολιτικής απόφασης... 

Η ιστοσελίδα ευρωπαϊκής ενημέρωσης EUObserver.com δημοσιεύει άρθρο Andrew Rettman με τίτλο «Υποχώρηση του ευρωπαϊκού σχεδίου να περιορίσει την εξάρτησή της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο» ενώ η ιστοσελίδα EurActiv.com δημοσιεύει άρθρο με τίτλο «Τέλος στο σχέδιο Nabucco που στήριζε η ΕΕ μετά την επιλογή του αντίπαλου αγωγού από τους Αζέρους».

Το δημοσίευμα της ιστοσελίδας EurActiv σημειώνει ότι σύμφωνα με τις δηλώσεις του Gerhard Roiss, διευθύνοντος συμβούλου της αυστριακής OMV, η επιλογή του αγωγού TAP έναντι του Nabucco έγινε λόγω της υψηλότερης τιμής του φυσικού αερίου στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Ο Roiss ωστόσο αναρωτήθηκε κατά πόσο εν τέλει μπορούν να υπάρξουν υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου σε μια χώρα που έχει βυθιστεί στη λιτότητα ή σε μια χώρα όπως η Ιταλία όπου η παροχή φυσικού αερίου είναι άφθονη. Και κάλεσε τους δημοσιογράφους να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα για το αν αυτή η απόφαση είναι το «φύλλο συκής» μιας πολιτικής απόφασης. 

Η Ελλάδα νικήτρια, πολιτικά τα κίνητρα του Αζερμπαϊτζάν 

Η επιλογή του TAP καθιστά την Ελλάδα το «νικητή» και τη Βουλγαρία τον «ηττημένο» των εξελίξεων, σύμφωνα με δημοσιεύματα. ΗΒουλγαρία εξαρτάται σχεδόν 100% από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου ενώ τα σχέδια για την κατασκευή του South Stream ο οποίος επίσης προβλέπεται να διασχίζει τη Βουλγαρία, ενδεχομένως θα αναβληθούν αφού το εν λόγω σχέδιο θεωρείται ότι έχει μεγαλύτερη πολιτική σημασία και πως είναι εξαιρετικά ακριβό.

Το δημοσίευμα της ιστοσελίδας EUObserver.com σχολιάζει ότι το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να περιοριστεί η εξάρτηση των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών από το ρωσικό φυσικό αέριο «πάει πίσω» λόγω της επιλογής του αγωγού TAP.

Σύμφωνα με ενδείξεις, σχολιάζει το δημοσίευμα, ο Αζέρος Πρόεδρος Aliyev χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο προκειμένου να ωφεληθεί πολιτικά: η Επιτροπή εξέδωσε τον Μάιο σχέδιο συνθήκης για την ΕΕ και το Αζερμπαϊτζάν με θέμα «Strategic Modernisation Partnership», καθιστώντας τον Aliyev προνομιακό εταίρο μεταξύ των άλλων ηγετών των πρώην σοβιετικών χωρών.

Επιπλέον, αναμένεται ότι ο Aliyev θα καθυστερήσει την υπογραφή των συμβολαίων του TAP ως το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, την εποχή των προεδρικών εκλογών.

Η χρονική αυτή επιλογή, σύμφωνα με τη δημοσιογράφο Khadija Ismayilova (Μπακού), δεν είναι τυχαία και στοχεύει να «φιμώσει» τις ευρωπαϊκές κριτικές σε ό,τι αφορά το σεβασμό των δημοκρατικών κανόνων.

Ο Ναμπούκο πέθανε, ζήτω ο TAP

Η Hurriyet δημοσιεύει, στις εσωτερικές σελίδες, ανταπόκριση του Γιώργου Κιρμπάκη από την Αθήνα, με τον τίτλο «Εορταστική ατμόσφαιρα στην Ελλάδα» και γράφει ότι η απόφαση που ελήφθη για το σχέδιο ΤΑΡ, όσον αφορά στη μεταφορά του αερίου του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, προκάλεσε μεγάλη χαρά στην Ελλάδα, που αντιμετωπίζει οικονομική κρίση.

Σύμφωνα με το Κέντρο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών της Ελλάδα, κατά τις εργασίες κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου στο πλαίσιο του σχεδίου ΤΑΡ (2015-2018) το κέρδος της Ελλάδας θα είναι 320 εκατ. ευρώ και θα εξασφαλιστεί δυνατότητα εργασίας σε 2.700 άτομα. Η συμβολή του ΤΑΡ στην Ελλάδα σε 50 χρόνια (2019-2069) θα είναι γύρω στα 35 δις ευρώ. Το καθαρό κέρδος της Ελλάδας, κατά το διάστημα αυτό, θα ξεπεράσει τα 5 δις ευρώ. Ο Δ/ντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Πάντειου Πανεπιστημίου της Αθήνας, Κων/νος Φίλης, τόνισε ότι, χάρη στον ΤΑΡ, η Ελλάδα λαμβάνει μέρος για πρώτη φορά στο χάρτη ενέργειας.

Η Zaman αναφέρεται στο ίδιο θέμα, στις εσωτερικές σελίδες, με τον τίτλο «Το φυσικό αέριο της Κασπίας θα μεταφέρει η ΤΑΡ και η Nabucco έμεινε εκτός». Η Vatan κάνει λόγο για το θέμα, με τον τίτλο «Απεβίωσε το σχέδιο Nabucco». 

Κόστος και πολιτική σταθερότητα 

Το εν λόγω σχέδιο σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδαςIndependent (Gas from Azerbaijan will use Tap pipeline), με χρονικό ορίζοντα το 2019, αναμένεται να αποτελέσει την ευρωπαϊκή εναλλακτική στις εισαγωγές αερίου από την Ρωσία.

Οι Times, μέσα από δημοσίευμα με τίτλο BP chooses E.ON-led consortium to run Azeri pipeline, αναφέρονται αναλυτικότερα στην εν λόγω απόφαση κοινοπραξίας μεταξύ της αζέρικης εταιρείας με την βρετανική BP και τη νορβηγική Statoil ύψους 25 δις $, διασχίζοντας τη Δύση μέσω Ελλάδας, Αλβανίας δια μέσου Αδριατικής θάλασσας. Όπως αναφέρεται, για τα κριτήρια επιλογής της BP λήφθηκαν υπόψιν η δυνατότητα μεταφοράς, η πολιτική σταθερότητα των χωρών που θα διασχίζει ο αγωγός, καθώς και το κόστος του αερίου στα σημεία πώλησης.

Ανάλογο είναι και το δημοσίευμα των Financial Times (ΤAP clinches Azeri Gas Pipeline Deal) προσφέροντας αναλυτικές πληροφορίες περί των κοινοπραξιών που αφορούσαν στους δύο αγωγούς TAP και Νabucco. Μεταξύ άλλων σημειώνεται ότι η εν λόγω συμφωνία του ΤAP θα αποτελέσει ορόσημο για την Ευρώπη αναφορικά με τη δημιουργία ενός νοτίου διαύλου μεταφοράς φυσικού αερίου από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή, μειώνοντας την ευρωπαϊκή εξάρτηση από τις εισαγωγές ρωσικού αερίου….

Για το ίδιο θέμα περί της απόρριψης του σχεδίου του αγωγού Nabucco από τους παραγωγούς φυσικού αερίου στο κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ στο Αζερμπαϊτζάν φιλοξενεί δημοσίευμα και η WSJ με τίτλο European Pipeline Loses Bid to Ship Gas, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι ο αγωγός Nabucco υποστηρίζονταν εδώ και χρόνια από τους Ευρωπαίους εταίρους και τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας. 

Εντούτοις, όπως αναφέρεται, η απόρριψη του συγκεκριμένου σχεδίου ενδεχομένως να οφείλεται στις ανησυχίες των Βρυξελλών ότι οι χώρες της Ρουμανίας και Βουλγαρίας -τις οποίες θα διέσχιζε ο Nabucco- ίσως να μην μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν το δικό τους επενδυτικό μερίδιο που απορρέει από την εν λόγω συμφωνία μεταφοράς αερίου.

Η ιταλική εφημερίδα Il Fatto Quotidiano με τίτλο: «Αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία, πράσινο φως για τον ΤΑΡ, ο Nabucco ‘κόπηκε’, ο ρόλος της Ελλάδας» φιλοξενεί άρθρο του Francesco De Palo, όπου σημειώνεται: «Για πρώτη φορά η Ελλάδα μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι, μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης, μετατράπηκε σε σημαντικό κέντρο μεταφοράς αερίου και αυξάνοντας έτσι το γεωπολιτικό της βάρος, ενώ, μετά τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης της ΔΕΣΠΑ, η κυβέρνηση μπορεί να πάρει μια ανάσα».

Η La Stampa σε σύντομο διαδικτυακό της άρθρο αναφέρεται ειδησεογραφικά στην είδηση επισημαίνοντας ότι «το αζέρικο αέριο θα περάσει από την Ιταλία μέσω του ΤΑΡ, σχέδιο που στηρίχθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση του M.Monti και επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον των ιταλικών εταιρειών Enel, Snam, Hera, Acea»

Gazprom, αποχαιρέτα την Ελλάδα που χάνεις

«Η νίκη του ΤΑP δεν ήταν ξαφνική, καθώς από το 2012 οι μέτοχοι του Shah Deniz συνεννοήθηκαν με μετόχους του ΤΑP για τη χρηματοδότηση του σχεδίου, ενώ στις αρχές Ιουνίου, η Socar αγόρασε την ελληνική ΔΕΣΦΑ, ελπίζοντας, ότι θα μπορεί να προμηθεύει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω του ΤΑP» γράφει η ρωσική Κομμερσάντ, αναφέροντας, ότι μέχρι σήμερα, η Ελλάδα αγοράζει όλο το φυσικό αέριο από τη Gazprom….

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πώλησης της ΔΕΣΦΑ, η Gazprom «μπορεί να αποχαιρετίσει την αγορά της Ελλάδας», καταλήγει το δημοσίευμα.

Στο ίδιο θέμα αναφέρεται και η εφημερίδα RBK Daily, με τίτλο: «H Ελλάδα υπέγραψε συμφωνία για τον TAP», σημειώνοντας, ότι στις 26 του μηνός η Ελλάδα και ΤΑP υπέγραψαν κυβερνητική συμφωνία, η οποία κλείσθηκε την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με τα ελληνικά ΜΜΕ.

Παρατίθεται δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου του ΤΑP Κέτιλ Τούνγκλαντ, ότι η συμφωνία θέτει στερεές βάσεις για την κατασκευή του ελληνικού τμήματος του αγωγού και ότι το ύψος της επένδυσης ανέρχεται σε 1,5 δις ευρώ, καθώς και ότι ευελπιστεί σε μακροχρόνια συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές.