το όλον

Το νόημα της Ελευθερίας

Μάνος Δανέζης, http://www.antifono.gr

Στα πλαίσια ενός νέου προοδευτικού πολιτισμικού ρεύματος που μέλλει να αντικαταστήσει τις φθαρμένες κοινωνικές θεολογικές και επιστημονικές δομές, θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν και να επαναδιατυπωθούν οι έννοιες του «Ανθρώπου», του «Πνεύματος» και της «Ελευθερίας». 

Η έννοια «άνθρωπος» είναι συνώνυμη εκείνης του «όλου» και της ενεργητικής σχέσης και αλληλεπίδρασης μεταξύ των μερών που το αποτελούν. Έτσι δεν μπορεί να ταυτιστεί με τις έννοιες του «προσώπου» ή του «ατόμου» οι οποίες εκφράζουν την δογματική διαίρεση του «όλου» και την αποξένωση των συστατικών του.Όπως αναφέραμε στο σημείωμα της προηγούμενης Κυριακής η έννοια «άνθρωπος» είναι εντελώς αντίθετη εκείνων της «κατάτμησης» και της «απομόνωση». Η σύγχρονη Φυσική διδάσκει ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι απομονωμένοι. Δεν τους χωρίζει κενό. Τους συνδέει φως, ακτινοβολία. Είναι πυκνώματα του ίδιου υλικού και πάντοτε επικοινωνούν ενεργητικά και δυναμικά μεταξύ τους. 

Ο κοινωνικός και ψυχολογικός απομονωτισμός και ο εγκλωβισμός του «Ανθρώπου» στα πλαίσια των όρων «άτομο» και «πρόσωπο» είναι το προϊόν μιας καταρρέουσας πολιτισμικής δομής. Η δομή αυτή αγνοεί την σύγχρονη επιστημονική σκέψη και δεν κατανοεί ότι αν νοιώθουμε ψυχικά μόνοι είναι γιατί δεν κατανοούμε τη συνέχεια των πάντων μέσα στο Σύμπαν και ότι η φύση δε μας γέννησε μόνους αλλά επιλέξαμε την ψευδαίσθηση της μοναξιάς. Η μοναξιά είναι αποτέλεσμα των δικών μας πράξεων, της δικής μας αντίληψης, της δικής μας άγνοιας. Είναι ένα προσωπικό μας πρόβλημα, και όχι ένα πρόβλημα της φύσης. 

Τα προηγούμενα χαρακτηριστικά είναι εκείνα τα οποία διαφοροποιούν τον Σοσιαλισμό από τον Καπιταλισμό. Ο καπιταλισμός απευθύνεται και θεοποιεί την ευημερία της ψευδαίσθησης του «ατόμου» ενώ ο Σοσιαλισμός του «όλου» δηλαδή της «κοινωνίας». Οι δύο αυτές αντιλήψεις δεν είναι ταυτόσημες εφόσον η ευημερία ενός ατόμου στον Καπιταλισμό τις περισσότερες φορές θεμελιώνεται στην δυστυχία κάποιου άλλου και ενίοτε στη δυστυχία της κοινωνίας ή κάποιων μερών της.

Μια κοινωνία η οποία έχει συνειδητοποιήσει τους προηγούμενους φυσικούς (και όχι κοινωνικούς) κανόνες αναγνωρίζει ως βασική αξία της την «ελευθερία» στα πλαίσια της ενότητας. Μέσο κατάκτησης της ελευθερίας αποτελεί η πνευματικότητα. 

Αποτέλεσμα της προηγούμενης διαπίστωσης είναι ότι πρώτη και βασική επιδίωξη του «Ανθρώπου» πρέπει να είναι η διασφάλιση και επέκταση της πνευματικότητάς του. 

Αυτό όμως που θα πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι το πνεύμα δεν αποτελεί ένα ανεξάρτητο φιλοσοφικό κατηγόρημα, αλλά μια άλλη έκφραση της έννοιας της ελευθερίας η οποία αναπτύσσεται στα πλαίσια της κοινωνικής ενότητας. Πνευματικός άνθρωπος είναι ο ελεύθερος και κοινωνικοποιημένος άνθρωπος. Ο «άνθρωπος» στην ιστορική του πορεία αποτελεί τον κύριο φορέα της έννοιας της ελευθερίας μέσω της πνευματικότητας του.

Βασικός αντίπαλος της κατάκτησης της πνευματικότητας και τελικά της ελευθερίας είναι η έννοια της «ανάγκης» η οποία φιλοσοφικά ταυτίζεται με την έννοια του «κακού». Έτσι, πρακτικός στόχος μιας νέας πολιτισμικής δομής πρέπει να είναι η μετάβαση από την δουλεία της «ανάγκης» στον κόσμο της «πνευματικότητα» και της «ελευθερίας».

Όμως η «ανάγκη» είναι αποτέλεσμα και παιδί της ανθρώπινης ή της συμπαντικής φύσης, και των ποικίλων εκδηλώσεών τους και υπόκειται στους νόμους και τους κανόνες της νομοτέλειας και της μοίρας. Η επιστήμη αποκαλύπτει τους φυσικούς κανόνες αλλά δεν μπορεί να τους αλλάξει. Ως εκ τούτου τους αποδέχεται αναγκαστικά, νομοτελιακά και μοιρολατρικά

Η πνευματικότητα και τελικά η ελευθερία αποτελούν μια πράξη «ανταρσίας» ενάντια στη «φύση» και τις ανάγκες της.

Όπως αναφέρει και ο Μάριος Μπέγζος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας στο βιβλίο του «Νεοελληνική φιλοσοφία της θρησκείας»: «Πνευματικότητα δεν σημαίνει την εξαϋλωση αλλά την απελευθέρωση. Με το πνεύμα δεν αρνείσαι την ύλη ή το σώμα, αλλά αρνείσαι την ανάγκη και τη δουλεία, τη μοίρα και τη νομοτέλεια, τη σκλαβιά και την υποτέλεια».

Διοικητική και νομική ελευθερία

Η ουσιαστική όμως έννοια της «Ελευθερίας» δεν πρέπει συγχέεται με τις έννοιες των διοικητικών και νομικών ελευθεριών μιας κοινωνίας. Οι ελευθερίες αυτές έχουν ως στόχο την οριοθέτηση της κοινωνικής τάξης και όχι την επίτευξη της πνευματικότητας. Ως εκ τούτου για να γίνει αποδεκτό, από μέρους μιας νέας πολιτισμικής συγκρότησης, ένα διοικητικό ή νομικό σύστημα οριοθέτησης της ελεύθερης προσωπικής και κοινωνικής έκφρασης και δράσης πρέπει να μην αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη της ανθρώπινης πνευματικότητας και της εσωτερικής απελευθέρωσης

Βεβαίως είναι γεγονός ότι αποδεχόμενοι να ζήσουμε στα πλαίσια μιας ομάδας, έχουμε αποφασίσει ότι θα δεσμεύουμε ένα μέρος των ελεύθερων αντιδράσεων και κάποιων επί μέρους δευτερευουσών επιλογών και εκφράσεών μας. Στο πρακτικό αυτό επίπεδο στόχος μιας νέας κοινωνικής δομής πρέπει να είναι η δημιουργία μιας δύναμης αυτοελέγχου η οποία δεν είναι δυνατόν να διασφαλιστεί αυτόματα με την απλή κατάργηση κάθε εξωτερικού ελέγχου.

Θα ήταν καταστροφικό, αν ξεφεύγοντας από την εξουσία κάποιου άλλου ανθρώπου, βρεθούμε στο έλεος των παρορμήσεών μας. Ένας άνθρωπος που η ζωή και οι πράξεις του ηγεμονεύονται από αυτές τις δυνάμεις, δεν έχει παρά την ψευδαίσθηση ότι είναι ελεύθερος, ενώ στην ουσία άγεται και φέρεται από δυνάμεις που δεν ελέγχει.

Tο κύριο πρόβλημά κάθε «Ανθρώπου» θα πρέπει να είναι το πως θα μπορέσει να αναβάλλει την άμεση πραγματοποίηση μιας έντονης επιθυμίας, που ίσως ξεπερνάει την εκτίμηση των συνεπειών που θα ακολουθήσουν την πραγματοποίησή της, μέχρις ότου παρεμβληθεί η παρατήρηση και η κρίση.

Tο βαθύτερο νόημα της έννοιας της διοικητικής και νομικής ελευθερίας συνδέεται άμεσα με την έννοια της πνευματικότητας η οποία εκφράζεται ως μια εσωτερική δύναμη να βάζουμε σκοπούς και να τους πραγματοποιούμε. 

Ελευθερία και Τεχνολογία

Aυτό όμως που δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας είναι η κατάχρηση των τεχνολογικών συστημάτων τα οποία μέσω μιας άλογης και αντικοινωνικής προβολής δημιουργούν κοινωνικές σχέσεις απόλυτης εξάρτησης. Αυτό που θα πρέπει να διασαφηνιστεί είναι ότι η έννοια της τεχνολογίας δεν ταυτίζεται με εκείνες της επιστήμης ή της τεχνικής, αλλά υλοποιεί μια τεχνική μέσα από μια εγκατάσταση ή μια μηχανή. Έτσι αποτελεί ένα θεσμό που περιλαμβάνει τις μηχανές και τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής που συνεπάγεται η χρήση τους. Η τεχνολογία ενσαρκώνει τη σχέση ανάμεσα στις κοινωνικές δομές και την τεχνική

Η ραγδαίως αναπτυσσόμενη εξάρτηση του ανθρώπου από τα τεχνολογικά προϊόντα θέτει δραματικά ένα ουσιαστικό πρόβλημα ελευθερίας. Η εξάρτηση αποτελεί τη βάση της αυθαιρεσίας και της υποτέλειας οι οποίες με τη σειρά τους γεννούν τον αυταρχισμό, τον ολοκληρωτισμό και την απανθρωπιά.

Όπως αναφέρει και ο Μάριος Μπέγζος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας στο βιβλίο του «Νεοελληνική φιλοσοφία της θρησκείας»: «Η τεχνολογία υπόσχεται την ελευθερία, αλλά δεν την εγγυάται. Η τεχνική επαγγέλλεται την απελευθέρωση του ανθρώπου από την ανάγκη, αλλά δεν την εξασφαλίζει. Η τεχνοκρατία μπορεί να επιθυμεί ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας, αλλά δεν είναι σε θέση να σιγουρέψει κανέναν μας για μια αίσια έκβαση των εφαρμογών της επιστήμης στην καθημερινή μας ζωή. Υπάρχει κάτι που διαφεύγει από τα όρια της τεχνικής. Αυτό είναι η ανθρώπινη ελευθερία».

Αυτή η έννοια της ελευθερίας όμως, δεν αποτελεί μέρος του ανθρώπινου γενετικού κώδικα αλλά διδάσκεται και αποτελεί μέρος της Παιδείας μιας κοινωνίας. Μιας Παιδείας η οποία ασφαλώς και δεν διασφαλίζεται μέσω των καταπιεστικών και δογματικών δομών της κρατικής παιδείας και των ατάλαντων και ουσιαστικά απαίδευτων (και πολλάκις ανεκπαίδευτων) πολιτικών εκπροσώπων της.

Βιβλιογραφία

Μάριος Μπέγζος: «Νεοελληνική Φιλοσοφία της Θρησκείας», Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1998. 

πηγή: www.cc.uoa.gr/fasma/E_Danezis

«Οι δύσκολοι καιροί απαιτούν τα μεγάλα»

«Οι δύσκολοι καιροί απαιτούν τα μεγάλα» http://www.enet.gr/

Ποιος θα μας προστατεύσει από το μηδενιστικό αναθεωρητισμό; *

Η σύνδεση της πολιτικής με την ηθική είναι το μέγιστο ζητούμενο

Συνέντευξη του Λουκά Αξελού στον Γιώργο Κιούση.

«Εχω εμφαντικά γράψει και ξαναγράψει για το πώς ο συβαριτισμός της μεταπολίτευσης έπληξε κυρίως την Αριστερά. Ότι ένα μεγάλο τμήμα της, ιδιαίτερα στο χώρο της διανόησης, αποτελείται από μεταλλαγμένους αριστερούς, στους οποίους τα αριστερά ράκη του παρελθόντος δεν μπορούν πλέον να επικαλύψουν την καινούργια πραγματικότητα που συνιστά ο νέος τύπος του επαρχιώτη μικροευρωπαίου, μεταστάντος κοινωνικά και σταδιακά μεταλλαγμένου συνειδησιακά, πρώην αριστερού.

Η υποτίμηση της πραγματικότητας αυτής μάς καθιστά αδύναμους στο να αντιμετωπίσουμε ουσιαστικά το φαινόμενο του κοινωνικοπολιτικού μεταμορφισμού».

Ο Λουκάς Αξελός, δρ Πανεπιστημίου Αθηνών, συγγραφέας (το τελευταίο του βιβλίο είναι το «Ξαναδιαβάζοντας τον Γκράμσι»), ποιητής και διευθυντής των εκδόσεων «Στοχαστής» και του περιοδικού «Τετράδια», μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, μας μιλά για τον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ, αποκωδικοποιεί τα αποτελέσματα του πρόσφατου συνεδρίου και εξηγεί τι ελπίζει από την «ανοιχτή ματιά του Αλέξη Τσίπρα».

- Τι σημαίνει για σας ενιαίος ΣΥΡΙΖΑ;

«Η δική μου ανάγνωση λέει ότι το ζητούμενο είναι να βρεις την ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία/ δημοκρατία και την αποτελεσματικότητα. Εκ του αποτελέσματος λοιπόν κρίνοντας, βλέπω ότι η "μπολσεβικοποίηση" λ.χ. του ΚΚΕ, με καρατόμηση των Κορδάτου, Πουλιόπουλου, Μάξιμου κ.ά., οδήγησε στο 4%-5% ώς το 1936. Αντίθετα, το "άνοιγμα" στη διάρκεια της Κατοχής οδήγησε στην ΕΑΜική εποποιία. Θεωρώ, λοιπόν, πολιτικά επαρκέστερη τη λογική ενός φορέα που να περικλείει όλη τη χλωρίδα και την πανίδα του μπλοκ των υποτελών τάξεων. Δεν μπορείς με διοικητικά ή με οργανωτικά τεχνάσματα να αποκλείσεις το διαφορετικό, που κινείται όμως στην ίδια αξιακή κατεύθυνση, με στόχο το σοσιαλισμό. Ενιαίος, λοιπόν, ΣΥΡΙΖΑ για μένα σημαίνει έναν φορέα που να ανήκει στα μέλη του, που να είναι εξ ορισμού πλουραλιστικός και πολυτασικός. Εναν φορέα, όμως, που -ταυτόχρονα- συγκροτείται σε ένα υψηλό επίπεδο ευθύνης και πειθαρχίας και που δεν γίνεται έρμαιο του καταχρηστικού "ιμπεριαλιστικού δικαιωματισμού", που οδηγεί, στο όνομα του δικαιώματος του διαφορετικού, σε μια νέα τυραννία της μειοψηφίας».

- Η μετεξέλιξη θα βοηθήσει τη μελλοντική του πορεία ή θα αλλοιώσει τα ριζοσπαστικά του χαρακτηριστικά;

«Για να μπορέσουμε να εξαγάγουμε κάποια επαρκή συμπεράσματα, πρέπει να βρούμε μιαν αφετηρία. Εγώ θεωρώ κοινό τόπο όλων μας τη διαπίστωση ότι το επίπεδο σύνθεσης ανάμεσα στη δημοκρατία και την αποτελεσματικότητα ήταν ανεπαρκές. Επρεπε, λοιπόν, να πετύχουμε την οργανική ανασύνθεση κάτω από έντονα πιεστικές συνθήκες, που στένευαν τα περιθώρια ουσιαστικής ώσμωσης ανάμεσα στο μειοψηφικό "τακτικό στρατό" του 3%-5% και το "πλειοψηφικό άτακτο στοιχείο" του 22%, που προήλθε μετά την κατάρρευση του δικομματισμού. Η πραγματικότητα επιβάλλει την ανάγκη μετεξέλιξης. Μετεξέλιξης όμως προς ποια κατεύθυνση; Κυριάρχησαν δύο λογικές. Η πρώτη λέει ότι οι απεγκλωβισμένοι από το δικομματισμό πρέπει να ενστερνιστούν το ριζοσπαστισμό. Η άλλη λέει ότι ο ριζοσπαστισμός του ΣΥΡΙΖΑ μια δεκαετία δεν τον ξεκόλλησε από το 5%».

- Πώς τα βλέπετε;

«Με σκεπτικισμό· και γι' αυτό λέω ότι και οι δύο οπτικές αποτυπώνουν μιαν ανεπαρκή ανάλυση των δεδομένων, αλλά και ένα έλλειμμα στραγηγικής. Γιατί το ανακύπτον επιτάσσει τον εμβαπτισμό του "ελιτίστικου" ΣΥΡΙΖΑ στη "λαϊκή δεξαμενή", χωρίς όμως να χάσει το ριζοσπαστισμό του στην κοινωνική σφαίρα. Η κοινωνική σφαίρα είναι όμως η μία πλευρά του νομίσματος, η άλλη είναι η εθνική. Εμβαπτιζόμενος στην ευρύτερη εθνική σφαίρα χάνει, ενδεχομένως, κάτι από τη γοητεία της "αυτάρκειας", κερδίζει όμως αυτό που ο Αντόνιο Γκράμσι θα αποκαλούσε αυθεντικό εθνικό-λαϊκό. Κοντολογίς, η μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς αλλοίωση των ριζοσπαστικών χαρακτηριστικών του δοκιμάζεται σε αυτό που συνόψισε ο Λαοκράτης Βάσσης: "Η αριστεροσύνη του ΣΥΡΙΖΑ θα κριθεί από το αν θα ανταποκριθεί στις εθνικές του ευθύνες"».

- Σας ικανοποίησαν τα αποτελέσματα των εργασιών τού συνεδρίου;

«Θέλω να διευκρινίσω ότι ανήκα σε αυτούς που ήταν κατά της βιαστικής οργάνωσης του συνεδρίου και το διατύπωσα δημόσια. Στο βαθμό όμως που άλλη ήταν η άποψη της πλειοψηφίας, όφειλε να γίνει σεβαστή. Τώρα, όσον αφορά τα αποτελέσματα, θα έλεγα ότι θα πρέπει να αποφύγουμε τις εύκολες απαντήσεις. Ξεκινώντας από τους συνέδρους θα έλεγα ότι το συνέδριο δεν διέψευσε ένα σημαντικό μέρος των φόβων τους. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι το ένα βήμα μπροστά-δύο βήματα πίσω είναι σταθερά ενταγμένο στην παράδοση της Αριστεράς.

Κι αυτό γιατί ενώ προχωρήσαμε ώς ένα βαθμό στον τομέα της αποτελεσματικότητας, αυτός δεν πραγματοποιήθηκε με τη λειτουργική κατοχύρωση των μεγάλων ιδεολογικών και πολιτικών προταγμάτων. Τα κυρίαρχα μπλοκ επέβαλαν τελικά μέσω της πλειοψηφίας την πολιτική τους βούληση, τόσο σε επίπεδο καταστατικών αρχών και πολιτικών θέσεων όσο και σε επίπεδο εκπροσώπησης, χωρίς ως φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι η ενέργειά τους αυτή επανέφερε ώς ένα βαθμό τον ΣΥΡΙΖΑ στο ancien regime. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Ελπίζω η ανοιχτή ματιά του Αλέξη Τσίπρα να δείξει το δρόμο εξόδου, που είναι η αταλάντευτη καθημερινή μας πάλη με στόχο τη μεγάλη ανατροπή».

- «Οι λέξεις έχουν κουραστεί. Αισθάνονται γυμνές και απροστάτευτες», «Οι πιο μεγάλες αλήθειες παραμένουν μέσα μας εντοιχισμένες», ταιριάζουν οι στίχοι σας αυτοί από το «Σκοτεινό Πέρασμα» στην εποχή μας;

«Δεν είμαι εγώ που θα κρίνω την ευστοχία ή αστοχία τους, πολλώ δε μάλλον την ποιητικότητά τους. Εχω, όμως, την αίσθηση ότι δεν είναι λίγοι αυτοί που αισθάνονται τη μηδαμινότητα και βαναυσότητα του κενού περιεχομένου λόγου. Που πιστεύουν ότι αυτό το κακόηχο μεταπολιτευτικό μπλα μπλα απέχει πόρρω από παρελθόντα πολιτιστικά πρότυπα που ανέδειξαν κορυφές σαν τον Κάλβο και τον Σολωμό.

Ποιος μπορεί να μας προστατεύσει από το μηδενιστικό μεταμοντέρνο αναθεωρητισμό; Σε αυτό λοιπόν το κομφούζιο φρονώ ότι έχουμε ανάγκη από τις μεγάλες αλήθειες που παραμένουν βαθιά εντοιχισμένες στη λαϊκή μνήμη. Αυτές τις μεγάλες αλήθειες εκφράζει λ.χ. μια στάση σαν αυτή του Αισχύλου, που αντί να προτάξει τις τραγωδίες του ως μέγιστο τίτλο τιμής, προτίμησε το γεγονός ότι πολέμησε τους Πέρσες στον Μαραθώνα. Οι δύσκολοι καιροί απαιτούν μεγάλα προτάγματα».

- Ποιοι νομίζετε ότι μπορούν να είναι οι σημερινοί στόχοι, ποιοι θα πρέπει να είναι οι άξονες μιας αναθεμελιωτικής και αναγεννητικής στρατηγικής για την κοινωνία μας;

«Φρονώ ότι δεν χρειάζεται να ψάξουμε πολύ για να τους βρούμε. Η σύνδεση της πολιτικής με την ηθική είναι το μέγιστο ζητούμενο για να μπορέσουμε με επάρκεια να υπερασπιστούμε τις βασικές αξίες που είναι η ελευθερία, ο ουμανισμός, η δημοκρατία, ο πατριωτισμός, ο διεθνισμός, η κοινωνική δικαιοσύνη και η αξιοπρέπεια. Δεν θα αντιγράψουμε την ιστορία· έχουμε όμως ιστορική μνήμη που μας εμπνέει. Το πνεύμα Αντίστασης του ελληνικού λαού, που έξοχα περιέγραψε ο αλησμόνητος Νίκος Σβορώνος και πυκνά αποτύπωσε ο Μανώλης Γλέζος, σημειώνοντας ότι "η αντίσταση προσδιορίζει την έννοια της προσφοράς για τη σωτηρία του συνόλου, την υπέρτατη έγνοια για το κοινωνικό σύνολο, για το έθνος. Εθνική Αντίσταση και συμμετοχή όλων των εθνικών δυνάμεων για την ίδια την ύπαρξη του έθνους". Με τα λόγια αυτά, ενός ανθρώπου που από το 1940 αταλάντευτα τα πραγματώνει στην πρώτη γραμμή πυρός, θέλω να κλείσω τη συνέντευξη αυτή».

Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι

Τι απέδειξε σήμερα ο κ.Πολύδωρας;

"Κανένας δεν έδωσε εγκαίρως τη δέουσα σημασία  στον Χίτλερ

... Αυτή ήταν η τελευταία φορά που η Γερμανία βρέθηκε στο επίκεντρο της νεωτερικότητας και της δυτικής σκέψης. Θα μπορούσε να τα καταφέρει καλύτερα, εάν στη συνέχεια  δεν αναλάμβανε τα ηνία το πλήρωμα υπό την αρχηγία του Χίτλερ που οδήγησε το σκάφος σε ναυάγιο, αλλά μια πιο παραδοσιακή αντιδραστική κυβέρνηση. Παρ’ όλα αυτά,  εκ των υστέρων,  διαπιστώνουμε ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο ήταν τόσο απίθανο όσο και η προοπτική να εμποδιστεί η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία μέσω της συγκρότησης ενός πλατιού αντιφασιστικού μετώπου. Η πραγματικότητα είναι ότι κανείς, ούτε η Δεξιά ούτε το Κέντρο ούτε η Αριστερά, δεν αντελήφθη τις πραγματικές διαστάσεις του εθνικοσοσιαλισμού του Χίτλερ, ενός εντελώς πρωτοφανούς κινήματος, οι στόχοι του οποίου  ήταν πέρα για πέρα ασύλληπτοι  με τη λογική.  Ακόμα και  τα εν δυνάμει θύματά του δεν αναγνώριζαν ολότελα τον κίνδυνο. 

Μετά τις εκλογές του καλοκαιριού του 1932, στις οποίες οι ναζί αναδείχθηκαν πρώτο κόμμα χωρίς όμως να διαθέτουν την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, ο (Εβραίος) εκδότης της Tagebuch, μιας εβδομαδιαίας αριστερής-φιλελεύθερης εφημερίδας που παίρναμε στο σπίτι, δημοσίευσε ένα άρθρο, ο τίτλος του οποίου μου φάνηκε,  από τότε ακόμη,  αυτοκτονικός. Και αυτή τη στιγμή, τον έχω μπρος στα μάτια μου: «Lasst ihn heran!» («Γιατί να μην του δώσουμε την εξουσία;»). Έπειτα από μερικούς μήνες, οι αντιδραστικοί που περιστοίχιζαν τον γηραιό Πρόεδρο Χίντενμπουργκ, με πολύ διαφορετικές προθέσεις,  διευκόλυναν υπογείως τον διορισμό του Χίτλερ ως καγκελαρίου, θεωρώντας ότι θα μπορούσαν να τον ελέγχουν.

Όλες οι απόπειρες να παρουσιαστεί η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ως πιο στέρεη και σταθερή, ακόμα και προτού ξεσπάσει ο παγκόσμιος οικονομικός κατακλυσμός, μοιάζουν με  σφυρίγματα των ιστορικών μες στο σκοτάδι.  Το καθεστώς της Βαϊμάρης διέγραψε μια σύντομη τροχιά, μέσα από τα ερείπια ενός πεθαμένου αλλά άταφου παρελθόντος προς ένα ξαφνικό αλλά αναμενόμενο τέλος και ένα άγνωστο μέλλον. Για τους γονείς μας, αποτελούσε υπόσχεση ενός παρελθόντος  που δεν θα ξαναποκτούσαν ποτέ, ενώ εμείς ονειρευόμασταν ένα σπουδαίο αύριο· οι «Άριοι» συμμαθητές μου –κομμουνιστές, όπως και εγώ–  το οραματίζονταν υπό τη μορφή μιας εθνικής αναγέννησης, καθώς η παγκόσμια επανάσταση είχε αρχίσει τον Οκτώβρη του 1917...

... Όποτε πηγαίνω σήμερα στο Βερολίνο, αισθάνομαι ακόμη ότι δεν συνήλθε  ποτέ από το 1933."

 ***

Το κείμενo  του Eric Hobsbawm «Memories of Weimar» δημοσιεύθηκε στο LondonReview of Books, στη μόνιμη στήλη «Ημερολόγιο», στις 24.1.2008.  Είχε πρωτοδημοσιευθεί, με πολύ μικρές περικοπές, στα “Ενθέματα” τον Απρίλιο του 2008. 

Το βιβλίο του Eric Weitz, στο οποίο αναφέρεται, είναι το Weimar Germany: Promise and Tragedy, Princeton University Press, Πρίνστον 2007 (Έριχ Βάιτς Η Γερμανία της Βαϊμάρης: υπόσχεση και τραγωδία)

ΠΗΓΗ-πλήρες κείμενο: Μνήμες της Βαϊμάρης, Πολιτική Επιθεώρηση

Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι κείμενο του Μάνου Χατζηδάκη για το νεοναζισμό και τον εθνικισμό, Φεβρ. 1993

μετά τις offshore το «ΒitCoin»;

«ΒitCoin», το πιο ακριβό νόμισμα στον κόσμο | οικονομια , κοσμος | Ημερησία

«ΒitCoin», το πιο ακριβό νόμισμα στον κόσμο

Του Γιώργου Ι. Μαύρου
gmavros@pegasus.gr

Κλειστές τράπεζες; Πλαφόν στις αναλήψεις από τα ΑΤΜ; Περιορισμοί στη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό; Για κάποιους η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα θα ήταν ένα απλό «Ε, και;». Ο λόγος για τους χρήστες του ψηφιακού νομίσματος BitCoin, οι οποίοι για να κάνουν τις συναλλαγές τους δεν χρειάζονται ούτε τράπεζες, ούτε ΑΤΜ, ούτε εγγυήσεις κεντρικών τραπεζών ή κυβερνήσεων, παρά μόνο έναν υπολογιστή με πρόσβαση στο διαδίκτυο. Τι είναι το BitCoin; Ένα αμιγώς ψηφιακό νόμισμα, που δεν έχει τυπωθεί ποτέ, δημιουργείται υπό προϋποθέσεις από ορισμένους χρήστες του, ανταλλάσσεται μόνο μεταξύ χρηστών μέσω διαδικτύου κι αυτή τη στιγμή αποτελεί το ακριβότερο νόμισμα στον κόσμο!

Ένα BitCoin αντιστοιχεί σήμερα σε 90 δολάρια και 71 ευρώ, με την ισοτιμία του να ενισχύεται συνεχώς.

Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει στους χρήστες του είναι πολλά: Η ροή του δεν ελέγχεται από κάποιον κεντρικό οργανισμό (π.χ. κυβερνήσεις, κεντρικές τράπεζες, ΔΝΤ ή Παγκόσμια Τράπεζα). Ως εκ τούτου, οι συναλλαγές γίνονται με πολύ χαμηλές έως καθόλου χρεώσεις, ενώ δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στους λογαριασμούς: π.χ. κανείς δεν μπορεί κανένας να παγώσει τον λογαριασμό κάποιου η να τον αποτρέψει από το να δημιουργήσει έναν νέο λογαριασμό. Επίσης, δεν αφήνει ίχνη. Οι συναλλαγές σε BitCoin είναι έτσι κρυπτογραφημένες ώστε να είναι σχεδόν αδύνατον να εντοπιστούν οι συναλλασσόμενοι.

Υπάρχουν δύο τρόποι για να αποκτήσει κανείς BitCoin; Ο ένας είναι να επισκεφθεί διαδικτυακά ανταλλακτήρια, όπως το Mt.Gox, και να αγοράσει Βitcoin από τα ήδη υπάρχοντα, πληρώνοντας την αντιστοιχία τους με κανονικά χρήματα. Ο δεύτερος είναι να γίνει ο ίδιος «εκδότης» BitCoin. Αυτό γίνεται μέσω της εγκατάστασης ειδικού λογισμικού στον υπολογιστή που αξιοποιεί την υπολογιστική του ισχύ για να διενεργεί εργασίες κρυπτογράφησης σχετικές με την ασφάλεια των συναλλαγών σε BitCoin. Για κάθε επιτυχή κρυπτογράφηση ο χρήστης αμείβεται με 50 Bitcoin.

Η δημοτικότητα του νομίσματος είναι τέτοια που έχει αναγκάσει ακόμα και μεγάλους επενδυτικούς οίκους, όπως οι Morgan Stanley και Goldman Sachs, να κάνουν καθημερινά «παιχνίδι» με BitCoin, ενώ προσφάτως γίνονται κινήσεις για να δημιουργηθούν ΑΤΜ του ψηφιακού αυτού νομίσματος. Μάλιστα, πληροφορίες θέλουν Καναδό επιχειρηματία να ετοιμάζεται να εγκαινιάσει το πρώτο ΑΤΜ για BitCoin στην πιστωτικά «στραγγαλισμένη» Κύπρο.

Η άλλη πλευρά του... ψηφιακού νομίσματος
Όπως όλα τα νομίσματα, όμως, το BitCoin έχει και μια άλλη πλευρά. «Η ανάπτυξη του μηχανισμού αδιαφανών συναλλαγών που παράγει BitCoin διαδίδεται τάχιστα ως ένα παράλληλο σύστημα συναλλαγών με τις κεντρικές τράπεζες και κυρίως χωρίς κανένα έλεγχο των ψηφιακών συναλλαγών από τις δημοκρατικές κυβερνήσεις όλων των χωρών του κόσμου», επισημαίνει ο Γιώργος Γκαντζιάς, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτισμικής Τεχνολογίας ? Νέων Τεχνολογιών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και παγκόσμια αυθεντία σε θέματα ρύθμισης της ψηφιακής οικονομίας.

Το BitCoin ως ψηφιακό νόμισμα των αδιαφανών πληρωμών συνιστά, λέει, «ψηφιακό ιό» που προσβάλει θανάσιμα το σύστημα των διαφανών πληρωμών στην ελεύθερη αγορά και απειλεί να καταργήσει το ούτως ή άλλως αναχρονιστικό σύστημα χρηματοπιστωτικών συναλλαγών της μονεταριστικής οικονομίας.

Με άλλα λόγια, τονίζει ο κ. Γκαντζιάς, πρωτοβουλίες τύπου BitCoin επιταχύνουν την αναπόφευκτη κατάρρευση των μονεταριστικών δομών, που θέλουν την οικονομία να βασίζεται στις τράπεζες κι αυτές με τη σειρά τους στις κεντρικές τράπεζες, προτάσσοντας τη διαμόρφωση ενός καθεστώτος που ευνοεί την αδιαφάνεια, την φοροδιαφυγή και την πάσης φύσεως εγκληματικότητα. Αποδίδει δε στους ιθύνοντες της Ευρωζώνης μεγάλη ευθύνη για την προώθηση των τάσεων αυτών και την εξώθηση των πολιτών/καταναλωτών/καταθετών σε λύσεις τύπου BitCoin, κατηγορώντας τους για πολιτικές που, ειδικά στην περίπτωση της Κύπρου, αποδυνάμωσαν σοβαρά την εμπιστοσύνη των αποταμιευτών απέναντι στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα.

Ξαφνικά, λέει, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ανακάλυψαν την υπέρμετρη διόγκωση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου και άρχισαν να λαμβάνουν επιλεκτικά σκληρά μέτρα για τη «σκιώδη οικονομία» του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος ενεργώντας στα «όρια» ενός οικονομικού ρατσισμού.

Αυτό που πέτυχαν, όμως, είναι ο διαχωρισμός του τραπεζικού συστήματος που ελέγχεται και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και επομένως του ιδίου του ευρώ, σε «κακό» σύστημα της «σκιώδους» οικονομίας της ελεύθερης αγοράς (κακό ευρώ) και σε «καλό» σύστημα των διαφανών χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (καλό ευρώ). Με αυτή τη λογική οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θεωρούν ότι και τα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα έχουν δύο όψεις: τις «καλές» τράπεζες που διακινούν την καλή όψη του «ευρώ» και τις «κακές» τράπεζες που διακινούν με την «κακή» όψη του ευρώ.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι καταστρέφουν το οικοσύστημα της βιωσιμότητας και ανάπτυξης των καταθετών και των επενδυτών σε ευρώ στην παγκόσμια ελεύθερη αγορά. Σε λίγο θα προσπαθούν να αναστήσουν ένα ήδη «νεκρό» νόμισμα με ένα ήδη «νεκρό» τραπεζικό συστήματα ως προς το «απόρρητο» των συναλλαγών, την εμπιστοσύνη των πολιτών/καταναλωτών/ καταθετών και την ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων στην Ε.Ε.

Ψηφιακά νομίσματα, τύπου BitCoin, που βασίζονται σε επενδυτικά-συναλλακτικά σχήματα που παραπέμπουν σε «πυραμίδα», λέει ο κ. Γκαντζιάς, θα έρθουν να καλύψουν αυτό το κενό, μόνο που αυτό θα γίνει χωρίς κανέναν κανόνα, χωρίς καμία εποπτεία και καμία εγγύηση από κάποια κυβέρνηση. «Αυτή είναι η Ευρώπη που θέλουν;»

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σχετική ανάλυση :

Techie Chan Η φαντασιακή θέσμιση του bitcoin και ο σκρούτζ μακ ντακ στο κλονταϊκ

Τι είναι επιτέλους δημόσιο αγαθό;

Στη σύγχυση των καιρών περί κρατικού, δημόσιου και ιδιωτικού αγαθού, αγοράς, ανταγωνισμού και κοινωνικής βιωσιμότητας-απολύσεων, μάλλον θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις θεμελιώδεις έννοιες, τους ορισμούς και τον επαναπροσδιορισμό τους στις ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες. Αποπειρώμαι μια ερασιτεχνική κωδικοποίηση, για την ανάγκη κατανόησης συνεννόησης και θέσης.

---

Τι είναι αγαθό;

Αγαθό : οτιδήποτε – υλικό ή άυλο – υπάρχει ή δημιουργείται, ώστε να ικανοποιήσει ανάγκες. 

Η σχέση αγαθού και αναγκών είναι άμεση. Είναι επίσης δυναμική, εφόσον και τα δύο μέρη της αλλάζουν, ανάλογα με τα δεδομένα - ιστορικά, κοινωνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά, τοπικά. 

Βασικές παραδοχές – διακρίσεις - ομαδοποιήσεις

Ελεύθερα αγαθά : προσφέρονται σε απεριόριστες ποσότητες σε σχέση με τις ανάγκες (π.χ. αέρας, θάλασσα κ.λπ.) και εξ αυτού του λόγου δεν παρουσιάζουν οικονομική αξία. 

Οικονομικά αγαθά : εκείνα που αφενός μεν βρίσκονται σε ορισμένες ποσότητες (σπανιότητα) και αφετέρου η χρήση τους απαιτεί έργο και αντίτιμο.

Ιδιωτικά αγαθά: 

- παρέχονται από τον ιδιοκτήτη τους, που αποφασίζει για τον τρόπο παραγωγής και χρήσης τους και το αντίτιμό τους

- είναι πλήρως ανταγωνιστικά στην κατανάλωσή τους

- είναι εφικτός , χωρίς κόστος, o αποκλεισμός κάποιου από την κατανάλωσή τους

- κατανέμονται στα μέλη της κοινωνίας μέσω εκούσιων ανταλλαγών στο πλαίσιο του μηχανισμού της αγοράς

- κάθε χρήστης αποφασίζει αν θα αποκτήσει το αγαθό ανάλογα με τη χρησιμότητα και την τιμή του

Δημόσια αγαθά: 

- κατανέμονται αδιαίρετα σε όλη την κοινωνία, έξω από το πλαίσιο του μηχανισμού της αγοράς. Δεν υπάρχει δυνατότητα αποκλεισμού και ανταγωνιστικότητα στην κατανάλωση

- αφού δεν μπορεί να αποκλειστεί κανείς από την κατανάλωσή τους, δεν μπορεί να διαμορφωθεί και να επιβληθεί τιμή. Ο χρήστης του δημόσιου αγαθού δεν πληρώνει άμεσο αντίτιμο για το όφελος που απολαμβάνει

- κάθε μέλος της κοινωνίας έχει πρόσβαση στο αγαθό, ανεξάρτητα από τη χρησιμότητα που του αποδίδει και τη διάθεση του να το αποκτήσει 

- δεν υπάρχουν δικαιώματα ιδιοκτησίας για τα δημόσια αγαθά, αλλά υπάρχουν κανόνες, δικαιώματα και υποχρεώσεις διαχείρισης

Τα δημόσια αγαθά , εφόσον δεν είναι ελεύθερα αγαθά, έχουν κόστος παραγωγής ή μεταποίησης. 

Το κόστος παραγωγής των δημόσιων αγαθών αποπληρώνεται:

- μέσω ρυθμίσεων και μηχανισμών του κράτους (φορολογία, εισφορές, τέλη) 

- από περιφερειακούς-τοπικούς οργανισμούς διαχείρισης (συνεταιρισμοί, δημοτικές επιχειρήσεις, ΔΕΚΟ κλπ.) 

- από ιδιώτες διαχειριστές (παραχωρησιούχοι, μέτοχοι κλπ.).

Ιδιοκτησία των αγαθών

Ατομική ιδιοκτησία : Καθορίζονται δικαιώματα και υποχρεώσεις στον ιδιοκτήτη. 

Ο ιδιώτης-ιδιοκτήτης υπολογίζει την απόδοση της ιδιοκτησίας του αξιολογώντας με ιδιωτικά κριτήρια την αξία του χρήματος , τις αποδόσεις στον χρόνο δέσμευσης των κεφαλαίων του, τους κινδύνους από τις μεταβολές της αγοράς, τον ανταγωνισμό.

Κρατική ιδιοκτησία: Καθορίζονται κανόνες χρήσης των κρατικών πόρων, πρόσβασης τρίτων και ελέγχου. 

Κοινή ιδιοκτησία (νομικά κατοχυρωμένη ή εθιμική): Ανάγκη συμφωνίας των συνιδιοκτητών σε κοινά αποδεκτούς κανόνες χρήσης.

Απουσία ιδιοκτησίας (αγαθά ελεύθερης πρόσβασης):Τα αγαθά θεωρούνται κοινόκτητα χωρίς να υπάρχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις για κανέναν.

Δικαιώματα ιδιοκτησίας

Δικαιώματα ιδιοκτησίας : προσδιορίζονται από το σύνολο θεσμικών κανόνων (προνομίων και υποχρεώσεων) στους οποίους υπόκεινται οι ιδιοκτήτες των αγαθών. 

Ένα αποτελεσματικό σύστημα ιδιοκτησίας χαρακτηρίζεται από:

Καθολικότητα: όλα τα αγαθά έχουν σαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς και όλα τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη είναι πλήρως καθορισμένα.

Αποκλειστικότητα: όλα τα οφέλη και κόστη από την κατοχή και χρήση των αγαθών αποδίδονται στον ιδιοκτήτη τους και μόνο σ’ αυτόν.

Δυνατότητα μεταβίβασης: όλα τα δικαιώματα ιδιοκτησίας μπορούν να μεταφερθούν σε άλλον ιδιοκτήτη με εκούσια ανταλλαγή.

Δυνατότητα νομικής προστασίας: όλα τα δικαιώματα ιδιοκτησίας προστατεύονται από ακούσια κατάληψη ή καταπάτηση από τρίτους.

Πολυπλοκότητα

Ιστορικοί, πολιτισμικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί λόγοι διαφοροποιούν τις ανάγκες και μεταβάλλουν τις ιδιότητες των αγαθών δηλαδή την ελευθερία, την αξία, την τιμή, το κόστος, την ιδιοκτησία των αγαθών και την πρόσβαση , τον αποκλεισμό ή τις προτιμήσεις των χρηστών.

Η συμπεριφορά των μεμονωμένων χρηστών προς τους πόρους ελεύθερης πρόσβασης επιδρά επίσης στην ικανοποίηση των αναγκών . Όταν υπερισχύει η ατομική στρατηγική στην χρήση των αγαθών, που οφείλεται στη δυσκολία συνεννόησης και καθορισμού μίας κοινής στρατηγικής, είναι βέβαιη η αθέτηση των θεσμοθετημένων ή άτυπων συμφωνιών χρήσης τους, με τελική συνέπεια τη μείωση τόσο του ατομικού όσο και του συνολικού οφέλους. Στη χυδαία εκδοχή «όλοι μαζί τα φάγαμε».

Δημόσια αγαθά, σε περιόδους που αυτά ικανοποιούν τα κριτήρια της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, προσελκύουν το ενδιαφέρον ιδιωτών ή ομάδων ισχύος (νερό, δημόσιες γαίες, μεταφορές, αιγιαλός, συχνότητες κλπ.). 

Μεταβολές των αγαθών από δημόσια σε ιδιωτικά και αντιστρόφως και μικτές χρήσεις των αγαθών προκαλούν συγκερασμούς ή αποκλεισμούς των βασικών ιδιοτήτων τους, δηλαδή τα μεταβάλλουν σε διαιρετά ή αδιαίρετα, σε ανταγωνιστικά ή μη , τροποποιούν το εύρος αποκλεισμού ή μη από τη χρήση τους.

Εφόσον η ποιότητα των πόρων επιδεινώνεται , η ποσότητα περιορίζεται ή η χρήση αυξάνεται, τα ελεύθερα αγαθά μπορεί να μεταβάλλονται, ραγδαία ή στον ιστορικό χρόνο, εν όλω ή εν μέρει, σε οικονομικά αγαθά. (π.χ. νερό, ακτές, ενέργεια, κλπ.). 

Τα προβλήματα

Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΤΑΙ ΣΥΧΝΑ ΩΣ ΑΠΟΥΣΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

Η παντελής απουσία δικαιωμάτων ιδιοκτησίας θεωρείται ότι ακυρώνει κάθε μηχανισμό ελέγχου της χρήσης των πόρων:

- Όλοι έχουν ελεύθερη πρόσβαση (Free Riding), ενώ δεν υπάρχουν κανόνες για τη χρήση τους. Το πρόβλημα της ελεύθερης πρόσβασης συνιστά την «Τραγωδία των Δημόσιων Αγαθών» (‘Tragedy of the Commons’, Hardin, 1968)

- Κανένας δεν έχει κίνητρο να περιορίσει ή να κάνει πιο σωστή χρήση τους

- Κανένας δεν έχει δικαίωμα να επιβάλλει κανόνες χρήσης

Η «Τραγωδία των Δημόσιων Αγαθών»

Τα δημόσια αγαθά συχνά συγχέονται, για ιδεολογικούς ή ωφελιμιστικούς λόγους, με τα ελεύθερα αγαθά, θεωρούνται δηλαδή απεριόριστα, ή/και κοινόκτητα, ή/και χωρίς αντίτιμο, ή/και χωρίς κόστος ή/και με κόστος, πλήν όμως αδιάφορο για τους χρήστες. 

Τα επίμονα συνθήματα, διαχρονικά και σύγχρονα, «δημόσια, δωρεάν υγεία… παιδεία… συγκοινωνία…» θεωρούν τα δημόσια αγαθά «δικαιώματα», χωρίς «υποχρεώσεις» , χωρίς αναφορά στους κανόνες κτήσης, άσκησης δημόσιου ελέγχου, διαχείρισης, κόστους και αποτελεσμάτων χρήσης των ίδιων των αγαθών, καθώς και προτίμησης –γνώμης- των πολιτών γι’αυτά.

Η τρέχουσα δημόσια αντιπαράθεση είτε δεν ασχολείται με τις καταγεγραμμένες αντιρρήσεις των πολιτών – χρηστών των δημόσιων αγαθών ή τις χρησιμοποιεί ως επιχείρημα συρρίκνωσης της κρατικής-δημόσιας ιδιοκτησίας, υπέρ της ιδιωτικής ιδιοκτησίας.

Η αντίρρηση π.χ. των ελλήνων γονέων, ότι η δημόσια δωρεάν παιδεία τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι ούτε παιδεία, ούτε δημόσια, ούτε δωρεάν δεν λαμβάνεται υπόψη ούτε από την Πολιτεία ούτε από τους υπερασπιστές της δημόσιας παιδείας. Έτσι ο «δημόσιος» χαρακτήρας της παιδείας εξαντλείται στην δημοσιοϋπαλληλική σχέση των εκπαιδευτικών και στην λειτουργία σχολικών μονάδων στις απομονωμένες περιφέρειες. Η συνολική κοινωνική ωφελιμότητα δεν αποτιμάται, η αποτελεσματικότητα κανόνων και προσώπων δεν κρίνεται, ενώ το υπέρογκο κόστος της εξωσχολικής παιδείας καταργεί τον αδιάκριτο και μη ανταγωνιστικό ρόλο της, ως δημόσιου αγαθού. Η απάντηση της πολιτείας είναι η συρρίκνωση και η ιδιωτικοποίηση.

Η ΔΕΗ, ως επιχείρηση ηλεκτρισμού , μεταποιεί πρώτες ύλες για την παραγωγή ενέργειας, και είναι ημικρατική, ανώνυμη, εισηγμένη εταιρεία, ελεγχόμενη και στελεχωμένη - πλέον- από την αγορά. Συνεχίζει ωστόσο να αποκαλείται δημόσια, λόγω των κρατικών επενδεδυμένων κεφαλαίων και του υψηλού ποσοστού κρατικής ιδιοκτησίας, αλλά από τους υπερασπιστές της «ενέργειας ως δημόσιου- κοινωνικού αγαθού» αγνοείται η εναρμόνισή της με την ελεύθερη ενεργειακή αγορά, ως δεσπόζοντος μάλιστα «παίκτη». Η απάντηση της πολιτείας είναι η πώληση-εκποίηση και ο ανταγωνισμός.

Ομοίως η Δημόσια υγεία που κοστίζει τεράστια ποσά στον κρατικό προϋπολογισμό, συντηρεί την παραοικονομία και τους ιδιώτες παρόχους, ενώ η ποιότητα και το κόστος των παρεχομένων υπηρεσιών παραμένουν ανεξέλεγκτα και συναρτώνται , με τυχαίο τρόπο , από την εντιμότητα, την ανιδιοτέλεια και τις αντιστάσεις των υπηρετούντων σ’ αυτήν. Η απάντηση της πολιτείας είναι οι συγχωνεύσεις.

Η σύγχιση Κρατικής ιδιοκτησίας – με σαφείς κανόνες χρήσης των κρατικών πόρων, κοστολόγησης, πρόσβασης τρίτων και ελέγχου- και απουσίας ιδιοκτησίας - τα αγαθά θεωρούνται κοινόκτητα, χωρίς δικαιώματα και υποχρεώσεις για κανέναν- συνεπάγεται ατελή δικαιώματα ιδιοκτησίας. 

Η σύγχιση υπονομεύει τα ίδια τα δημόσια αγαθά , όσο ΔΕΝ απασχολεί τον δημόσιο διάλογο εάν διασφαλίζονται:

- Το κίνητρο για την αποτελεσματική χρήση των δημόσιων πόρων

- Η υποχρέωση διαφύλαξης της αξίας τους

- Το δικαίωμα προστασίας τους

Η ελλιπής ενασχόληση , η πολύπλοκη , αντιφατική και γραφειοκρατική πληροφόρηση, η αναποτελεσματική θεσμική οργάνωση και οι πολιτικές εμμονές για τα δημόσια αγαθά έχουν ως συνέπεια να μην εξετάζεται ο διακριτός χαρακτήρας καθενός από αυτά και να μην διασφαλίζεται ο απαιτούμενος διαχειριστικός έλεγχος αποτελεσματικής χρήσης τους , ούτε από την πολιτεία ούτε από τους πολίτες-χρήστες των πόρων. 

Επομένως:

Οι γενικοί κανόνες και η εξέταση των ειδικών όρων παραγωγής, διανομής και διαχείρισης των δημόσιων αγαθών και το σημείο ισορροπίας, δηλαδή το κόστος/όφελος για την απόκτησή τους είναι παράμετροι που κρίνουν την βιωσιμότητα και το εύρος των δημόσιων αγαθών και το μερίδιο ιδιωτών στη διαχείρισή τους. Κανόνες και όροι που υποχρεωτικά απαιτείται να λαμβάνονται υπόψη από κάθε πολίτη ή πολιτικό οργανισμό, ιδιαίτερα όσων ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται την επέκταση της επιρροής δημόσιας σφαίρας.

Εάν μια συγκεκριμένη κοινωνία και Πολιτεία, σε συγκεκριμένο χρόνο:

- δεν επιθυμεί ή δεν αντέχει να επωμίζεται το συνολικό κόστος παραγωγής των δημόσιων αγαθών , 

- διαχειρίζεται καταχρηστικά τα δημόσια αγαθά της,

- δεν εξασφαλίζει επαρκείς και αποτελεσματικούς κανόνες προστασίας και ελέγχου των δημόσιων αγαθών,

- δεν διαθέτει ή δεν μπορεί να εξασφαλίσει τους απαραίτητους πόρους,

τότε, ακόμη και αν επιθυμεί να παραμείνουν δημόσια, αναγκαστικά παραχωρεί μέρος ή το σύνολο τους σε ιδιώτες, εάν ενδιαφέρονται,  επειδή η ίδια αθετεί τις υποχρεώσεις της προς αυτά. 

Παραδείγματος χάριν: ΕΡΤ

Η κυβερνητική εισβολή στις συχνότητες της ΕΡΤ , συνιστά αυθαιρεσία έως εκτροπής, προσβάλλει εργασιακά δικαιώματα και προσωπικότητες , δημιουργεί επισφάλειες για την πολύτιμη περιουσία και τα δικαιώματα της ΕΡΤ και πρόσθετες απρόκλητες οικονομικές επιβαρύνσεις . Επικυρώνει όμως την αυθαιρεσία του κράτους-ιδιοκτήτη, που το ίδιο προκάλεσε αυτά που καταγγέλλει, και την αναξιοπιστία του μεταρρυθμιστικού οράματος που επικαλούνται οι εκπρόσωποι της ιδιοκτησίας, διότι δεν απολύουν «εαυτούς και αλλήλους», όπως κάθε σοβαρός ιδιοκτήτης, αλλά ΟΛΟΥΣ.

Είναι όμως η ενημέρωση των πολιτών δημόσιο αγαθό; 

Κάθε άλλο. Δεν υπήρξε ποτέ δημόσιο αγαθό και δεν είναι σήμερα. 

Ως δημόσιο αγαθό προϋποτίθεται ότι «παρέχεται αδιαιρέτως, χωρίς αποκλεισμό κανενός, χωρίς ιδιοκτησία, χωρίς τιμή». 

Από την εποχή όμως των πρώτων εφημερίδων υπήρχε ιδιοκτησία του τύπου. Οι εφημερίδες και όλα τα έντυπα μέσα ενημέρωσης ήταν και παραμένουν ιδιόκτητα, με αντίτιμο και εκούσια πρόσβαση των αγοραστών – αναγνωστών τους σ’ αυτά.

Η τηλεόραση , στην έναρξή της, υπήρξε Κρατική ιδιοκτησία με κόστος σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού και εξυπηρέτησε την κυβερνητική , δημόσια ενημέρωση.

Η εκτεταμένη χρήση της ενημέρωσης, η ιδιωτική τηλεόραση , οι συνδρομητικές συνδέσεις, το διαδίκτυο και οι όποιες ελεύθερες προσβάσεις σ’αυτό, η κρίσιμη δημοπρασία διαχείρισης των δημόσιων συχνοτήτων, (δημόσιων προφανώς για λόγους εθνικής ασφάλειας), δημιουργούν αντιπαραθέσεις επί των ορίων, κανόνων και συμφερόντων, αλλά δεν τροποποιούν την ιδιωτική φύση του αγαθού της δημόσιας ενημέρωσης. 

Η δημόσια ενημέρωση δεν ταυτοποιείται ως δημόσιο αγαθό. 

Ο πολιτειακός έλεγχος – με τους εκάστοτε θεσμούς – απαιτείται να διασφαλίζει την θεσμοθέτηση κανόνων και τη σύννομη και επωφελή διαχείριση  για την δημόσια ενημέρωση και τους κανόνες και δημόσιους πόρους που σχετίζονται με τα μέσα ενημέρωσης υπο κρατική ιδιοκτησία . Αυτή η σχεδιασμένη και στοχευμένη μεταρρύθμιση θα επαρκούσε. Οι μεταρρυθμιστές μάλλον, δεν επαρκούν. Και έτσι δεν πείθουν τους μεταρρυθμιζόμενους.

Ενημερώσεις:
Ο «τρίτος δρόμος» για την ΕΡΤ, Δημήτρη Κ. Ψυχογιού, BHMA, 23.6.13

ΤΑΡ : Η είσοδος της Ελλάδας στο διεθνές ενεργειακό περιβάλλον

Πηγή : Ο ξένος τύπος για τον αγωγό TAP: Ελλάδα, ο νέος ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης | Οικονομία - NewsIt.gr

Νίκησε ο πιο φθηνός αγωγός και η... Ελλάδα. Αυτό είναι το κλίμα που επικρατεί στον διεθνή Τύπο σχετικά με την απόφαση του Αζερμπαϊτζαν να επιλέξει τον αγωγό TAP που περνά και από την Ελλάδα για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Στη συμφωνία για την κατασκευή του TAP και στις χώρες, που με κάποιο τρόπο εμπλέκονται με τον συγκεκριμένο αγωγό, αναφέρονται πολλά δημοσιεύματα στα διεθνή ΜΜΕ. Όλα χαρακτηρίζουν την Ελλάδα νικητή των εξελίξεων, σημειώνοντας ότι με την απόφαση η αδύναμη οικονομικά χώρα εξασφαλίζεται ενεργειακά, ενώ αποκτά και μια καλή πηγή εσόδων.

Τα αυστριακά ΜΜΕ δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της συμμετοχής αυστριακής εταιρείας στον ανταγωνιστικό αγωγό Nabucco και αποδίδουν την επιλογή ΤΑΡ σε πολιτικές παρεμβάσεις και όχι σε οικονομικούς υπολογισμούς, ενώ σημειώνουν ότι οι τιμές αερίου είναι υψηλότερες σε Ιταλία και Ελλάδα. 

Τα αυστριακά μέσα κάνουν λόγο, επίσης, για μεγάλη ήττα της αυστριακής εξωτερικής πολιτικής, ενώ κάποια αναφέρουν ότι ο μεγάλος νικητής του νοτίου διαδρόμου δεν είναι η Ρωσία, αλλά η Τουρκία.

Τα ρωσικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι ο ΤΑΡ είναι ανταγωνιστικός του ρωσικού αγωγού South Stream και ότι η Gazprom πρέπει να προετοιμαστεί να αγωνισθεί για την ευρωπαϊκή αγορά, ανεξαρτήτως των οιωνδήποτε αγωγών. Εξάλλου, εκτιμούν ότι λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πώλησης της ΔΕΣΦΑ, η Gazprom «μπορεί να αποχαιρετίσει την αγορά της Ελλάδας».

Τα σερβικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι οικονομικά υποταγμένη στην ΕΕ και με καταρρέουσα οικονομία Ελλάδα, ανεδείχθη στον νέο στρατηγικό, ενεργειακό πυλώνα της ΕΕ και των δυτικών Βαλκανίων.

Τα κοινοτικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι ο Αζέρος Πρόεδρος Aliyev χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο προκειμένου να ωφεληθεί πολιτικά, καθώς η Επιτροπή τον έχει καταστήσει προνομιακό εταίρο μεταξύ των άλλων ηγετών των πρώην σοβιετικών χωρών και αυτός προσπαθεί να πετύχει ευνοϊκή μεταχείριση από τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ για την εσωτερική κατάσταση στη χώρα του.

Τα αμερικανικά ΜΜΕ εκτιμούν ότι η επιλογή του αγωγού βασίστηκε στον υπολογισμό του κόστους συμπληρώνοντας πως η Ιταλία και η Ελλάδα συνιστούν καλύτερες αγορές για φυσικό αέριο σε σχέση με τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία. Επισημαίνουν, επίσης, και τη σημασία της εξαγοράς της ελληνικής εταιρίας φυσικού αερίου ΔΕΣΦΑ από την αζέρικη εταιρία Socar σχετικά με την επιλογή ΤΑΡ.

Τα ιταλικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι πρόκειται για πολύ καλή είδηση για την Ιταλία, η οποία προσδοκά να καταστεί κόμβος για το φυσικό αέριο.

Πλήγμα για την Αυστρία 

Έτσι αντιμετωπίζει ο αυστριακός Τύπος την απόφαση του Αζερμπαϊτζαν να επιλέξει τον αγωγό που περνά και από την Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικός ο τίτλος της Die Presse: «OMV: Τέλος για το όνειρο του παγκόσμιου παίκτη». Όπως γράφει η εφημερίδα: «ο «αντίπαλος» αγωγός TAP θα περνά μέσα από την Ελλάδα και θα φτάνει την Ιταλία: αυτή η διαδρομή πρέπει να ήταν καθοριστική για την επιλογή του ΤΑΡ, καθώς η αζέρικη κοινοπραξία Σαχ Ντενίζ λαμβάνει από την Ιταλία και την Ελλάδα υψηλότερες τιμές για το αέριο». Η εφημερίδα επισημαίνει ότι εδώ και καιρό η Ε.Ε. υποστήριζε τον Ναμπούκο ως «έργο prestige».

Το θέμα του αγωγού είναι το κεντρικό άρθρο της εφημερίδας από τον Gerhard Hofer με τίτλο: «Ο OMV μένει άπραγος. Αντί για μεγάλα κέρδη μεγάλο κόστος», με τον αρθρογράφο «η αποτυχία ήταν πανηγυρική» και πως «η ερασιτεχνική εφαρμογή (του σχεδίου) πρέπει να χρεωθεί στον OMV και στην κοινοπραξία του Nabucco». Σύμφωνα με τον αρθρογράφο οι Βρυξέλλες στήριξαν παρασκηνιακά τον TAP. «Ο ΤΑΡ περνά και μέσω της Ελλάδας και εξασφαλίζει στην αδύναμη οικονομικά χώρα όχι μόνον ενέργεια, αλλά και μία κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτη πηγή εσόδων. Νίκησε ο πιο φτηνός, πιο αποτελεσματικός και πιο γρήγορα υλοποιήσιμος αγωγός».

Με τον τίτλο «Ελλάδα – ο νέος ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης», άρθρο της Τάνια Βούγιτς στην Politika αναφέρει ότι «η Ελλάδα, οικονομικά υποταγμένη στην ΕΕ και με καταρρέουσα οικονομία, ανεδείχθη στο νέο στρατηγικό, ενεργειακό πυλώνα της ΕΕ και των δυτικών Βαλκανίων».

Χύνοντας... χολή, το άρθρο αναφέρει επίσης ότι, «σύμφωνα με Έλληνες αξιωματούχους, η Ελλάδα, από μία χώρα δευτερεύουσας σημασίας εντός της ΕΕ, καθίσταται τώρα ευρωπαϊκός ενεργειακός κόμβος, νέος προορισμός μεγάλων επενδύσεων και εταίρος με νέα διαπραγματευτική ικανότητα».

Το θέμα είναι το κόστος 

Οι New York Times γράφουν πως οι λόγοι για την απόφαση του ομίλου Shah Deniz, των διαχειριστών της εγκατάστασης - δηλαδή η Αζέρικη πετρελαϊκή εταιρία Socar, η Βρετανική BP, η Νορβηγική Statoil και η Γαλλική Total - δεν γνωστοποιήθηκαν, ωστόσο εικάζεται ότι είναι θέμα κόστους αλλά και ότι υπολογίζεται πως η Ιταλία και η Ελλάδα συνιστούν καλύτερες αγορές για φυσικό αέριο σε σχέση με τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία. 

Επίσης, ο αναλυτής της εταιρίας ερευνών αγοράς με έδρα τη Μόσχα IHS Andrew Neff, εξέφρασε την άποψη ότι στην απόφαση αυτή μέτρησε και η συμφωνία, την περασμένη εβδομάδα, για την εξαγορά της ελληνικής εταιρίας φυσικού αερίου ΔΕΣΦΑ από την Αζέρικη εταιρία Socar, εξέλιξη που «δίνει στο Αζερμπαϊτζάν άμεση σχέση τροφοδότησης με την Ελλάδα», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τον Adrew Neff, η συμφωνία της SOCAR για την αγορά της ΔΕΣΦΑ ήταν ο λόγος που έγειρε την πλάστιγγα υπέρ του ΤΑΡ εφόσον παρέχει άμεση δυνατότητα παροχής αερίου στην Ελλάδα. Άλλοι παράγοντες ίσως αφορούν το κόστος δεδομένης και της μείωσης της κατανάλωσης αερίου στην Ευρώπη, πέραν του ότι η κοινοπραξία πιθανόν να θεωρεί τις αγορές της Ιταλίας και Ελλάδος καλύτερες από τις αντίστοιχες της Βουλγαρίας και Ουγγαρίας, γράφει.

Πάντως, υπογραμμίζεται ότι η Ιταλία προμηθεύεται άφθονο αέριο από την Αλγερία και η Ελλάδα φαίνεται να χρειάζεται πολύ χρόνο για να ανακάμψει.

Η γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung με τίτλο «Κατασκευάζεται αγωγός φυσικού αερίου προς την Ευρώπη», σημειώνει ότι πριν από τα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας θα ρέει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη, δεδομένου ότι ο όμιλος από το Αζερμμπαϊτζαν ανακοίνωσε χθες την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ. Συνεπώς τα σχέδια για τον εναλλακτικό αγωγό Nabucco δεν θα γίνουν πραγματικότητα, αφού προκρίθηκε ο αγωγός TAP.

Τηλεγράφημα του dpa από την Αθήνα και τη Μόσχα αναδημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του περιοδικού Manager Magazin (του ομίλου Spiegel) με τίτλο «Ανταγωνισμός αγωγών: Ο Ναμπούκο αποτυγχάνει στον ΤΑΡ» και υπότιτλο «Στο πόκερ των αγωγών για την παροχή φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν ο προωθούμενος από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ναμπούκο απέτυχε οριστικά. Την ανάθεση για το φυσικό αέριο του ομίλου Shah Deniz II έλαβε ο ΤΑΡ – στον οποίο συμμετέχει και η Eon».

«Φύλλο συκής» μιας πολιτικής απόφασης... 

Η ιστοσελίδα ευρωπαϊκής ενημέρωσης EUObserver.com δημοσιεύει άρθρο Andrew Rettman με τίτλο «Υποχώρηση του ευρωπαϊκού σχεδίου να περιορίσει την εξάρτησή της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο» ενώ η ιστοσελίδα EurActiv.com δημοσιεύει άρθρο με τίτλο «Τέλος στο σχέδιο Nabucco που στήριζε η ΕΕ μετά την επιλογή του αντίπαλου αγωγού από τους Αζέρους».

Το δημοσίευμα της ιστοσελίδας EurActiv σημειώνει ότι σύμφωνα με τις δηλώσεις του Gerhard Roiss, διευθύνοντος συμβούλου της αυστριακής OMV, η επιλογή του αγωγού TAP έναντι του Nabucco έγινε λόγω της υψηλότερης τιμής του φυσικού αερίου στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Ο Roiss ωστόσο αναρωτήθηκε κατά πόσο εν τέλει μπορούν να υπάρξουν υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου σε μια χώρα που έχει βυθιστεί στη λιτότητα ή σε μια χώρα όπως η Ιταλία όπου η παροχή φυσικού αερίου είναι άφθονη. Και κάλεσε τους δημοσιογράφους να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα για το αν αυτή η απόφαση είναι το «φύλλο συκής» μιας πολιτικής απόφασης. 

Η Ελλάδα νικήτρια, πολιτικά τα κίνητρα του Αζερμπαϊτζάν 

Η επιλογή του TAP καθιστά την Ελλάδα το «νικητή» και τη Βουλγαρία τον «ηττημένο» των εξελίξεων, σύμφωνα με δημοσιεύματα. ΗΒουλγαρία εξαρτάται σχεδόν 100% από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου ενώ τα σχέδια για την κατασκευή του South Stream ο οποίος επίσης προβλέπεται να διασχίζει τη Βουλγαρία, ενδεχομένως θα αναβληθούν αφού το εν λόγω σχέδιο θεωρείται ότι έχει μεγαλύτερη πολιτική σημασία και πως είναι εξαιρετικά ακριβό.

Το δημοσίευμα της ιστοσελίδας EUObserver.com σχολιάζει ότι το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να περιοριστεί η εξάρτηση των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών από το ρωσικό φυσικό αέριο «πάει πίσω» λόγω της επιλογής του αγωγού TAP.

Σύμφωνα με ενδείξεις, σχολιάζει το δημοσίευμα, ο Αζέρος Πρόεδρος Aliyev χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο προκειμένου να ωφεληθεί πολιτικά: η Επιτροπή εξέδωσε τον Μάιο σχέδιο συνθήκης για την ΕΕ και το Αζερμπαϊτζάν με θέμα «Strategic Modernisation Partnership», καθιστώντας τον Aliyev προνομιακό εταίρο μεταξύ των άλλων ηγετών των πρώην σοβιετικών χωρών.

Επιπλέον, αναμένεται ότι ο Aliyev θα καθυστερήσει την υπογραφή των συμβολαίων του TAP ως το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, την εποχή των προεδρικών εκλογών.

Η χρονική αυτή επιλογή, σύμφωνα με τη δημοσιογράφο Khadija Ismayilova (Μπακού), δεν είναι τυχαία και στοχεύει να «φιμώσει» τις ευρωπαϊκές κριτικές σε ό,τι αφορά το σεβασμό των δημοκρατικών κανόνων.

Ο Ναμπούκο πέθανε, ζήτω ο TAP

Η Hurriyet δημοσιεύει, στις εσωτερικές σελίδες, ανταπόκριση του Γιώργου Κιρμπάκη από την Αθήνα, με τον τίτλο «Εορταστική ατμόσφαιρα στην Ελλάδα» και γράφει ότι η απόφαση που ελήφθη για το σχέδιο ΤΑΡ, όσον αφορά στη μεταφορά του αερίου του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, προκάλεσε μεγάλη χαρά στην Ελλάδα, που αντιμετωπίζει οικονομική κρίση.

Σύμφωνα με το Κέντρο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών της Ελλάδα, κατά τις εργασίες κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου στο πλαίσιο του σχεδίου ΤΑΡ (2015-2018) το κέρδος της Ελλάδας θα είναι 320 εκατ. ευρώ και θα εξασφαλιστεί δυνατότητα εργασίας σε 2.700 άτομα. Η συμβολή του ΤΑΡ στην Ελλάδα σε 50 χρόνια (2019-2069) θα είναι γύρω στα 35 δις ευρώ. Το καθαρό κέρδος της Ελλάδας, κατά το διάστημα αυτό, θα ξεπεράσει τα 5 δις ευρώ. Ο Δ/ντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Πάντειου Πανεπιστημίου της Αθήνας, Κων/νος Φίλης, τόνισε ότι, χάρη στον ΤΑΡ, η Ελλάδα λαμβάνει μέρος για πρώτη φορά στο χάρτη ενέργειας.

Η Zaman αναφέρεται στο ίδιο θέμα, στις εσωτερικές σελίδες, με τον τίτλο «Το φυσικό αέριο της Κασπίας θα μεταφέρει η ΤΑΡ και η Nabucco έμεινε εκτός». Η Vatan κάνει λόγο για το θέμα, με τον τίτλο «Απεβίωσε το σχέδιο Nabucco». 

Κόστος και πολιτική σταθερότητα 

Το εν λόγω σχέδιο σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδαςIndependent (Gas from Azerbaijan will use Tap pipeline), με χρονικό ορίζοντα το 2019, αναμένεται να αποτελέσει την ευρωπαϊκή εναλλακτική στις εισαγωγές αερίου από την Ρωσία.

Οι Times, μέσα από δημοσίευμα με τίτλο BP chooses E.ON-led consortium to run Azeri pipeline, αναφέρονται αναλυτικότερα στην εν λόγω απόφαση κοινοπραξίας μεταξύ της αζέρικης εταιρείας με την βρετανική BP και τη νορβηγική Statoil ύψους 25 δις $, διασχίζοντας τη Δύση μέσω Ελλάδας, Αλβανίας δια μέσου Αδριατικής θάλασσας. Όπως αναφέρεται, για τα κριτήρια επιλογής της BP λήφθηκαν υπόψιν η δυνατότητα μεταφοράς, η πολιτική σταθερότητα των χωρών που θα διασχίζει ο αγωγός, καθώς και το κόστος του αερίου στα σημεία πώλησης.

Ανάλογο είναι και το δημοσίευμα των Financial Times (ΤAP clinches Azeri Gas Pipeline Deal) προσφέροντας αναλυτικές πληροφορίες περί των κοινοπραξιών που αφορούσαν στους δύο αγωγούς TAP και Νabucco. Μεταξύ άλλων σημειώνεται ότι η εν λόγω συμφωνία του ΤAP θα αποτελέσει ορόσημο για την Ευρώπη αναφορικά με τη δημιουργία ενός νοτίου διαύλου μεταφοράς φυσικού αερίου από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή, μειώνοντας την ευρωπαϊκή εξάρτηση από τις εισαγωγές ρωσικού αερίου….

Για το ίδιο θέμα περί της απόρριψης του σχεδίου του αγωγού Nabucco από τους παραγωγούς φυσικού αερίου στο κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ στο Αζερμπαϊτζάν φιλοξενεί δημοσίευμα και η WSJ με τίτλο European Pipeline Loses Bid to Ship Gas, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι ο αγωγός Nabucco υποστηρίζονταν εδώ και χρόνια από τους Ευρωπαίους εταίρους και τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας. 

Εντούτοις, όπως αναφέρεται, η απόρριψη του συγκεκριμένου σχεδίου ενδεχομένως να οφείλεται στις ανησυχίες των Βρυξελλών ότι οι χώρες της Ρουμανίας και Βουλγαρίας -τις οποίες θα διέσχιζε ο Nabucco- ίσως να μην μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν το δικό τους επενδυτικό μερίδιο που απορρέει από την εν λόγω συμφωνία μεταφοράς αερίου.

Η ιταλική εφημερίδα Il Fatto Quotidiano με τίτλο: «Αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία, πράσινο φως για τον ΤΑΡ, ο Nabucco ‘κόπηκε’, ο ρόλος της Ελλάδας» φιλοξενεί άρθρο του Francesco De Palo, όπου σημειώνεται: «Για πρώτη φορά η Ελλάδα μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι, μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης, μετατράπηκε σε σημαντικό κέντρο μεταφοράς αερίου και αυξάνοντας έτσι το γεωπολιτικό της βάρος, ενώ, μετά τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης της ΔΕΣΠΑ, η κυβέρνηση μπορεί να πάρει μια ανάσα».

Η La Stampa σε σύντομο διαδικτυακό της άρθρο αναφέρεται ειδησεογραφικά στην είδηση επισημαίνοντας ότι «το αζέρικο αέριο θα περάσει από την Ιταλία μέσω του ΤΑΡ, σχέδιο που στηρίχθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση του M.Monti και επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον των ιταλικών εταιρειών Enel, Snam, Hera, Acea»

Gazprom, αποχαιρέτα την Ελλάδα που χάνεις

«Η νίκη του ΤΑP δεν ήταν ξαφνική, καθώς από το 2012 οι μέτοχοι του Shah Deniz συνεννοήθηκαν με μετόχους του ΤΑP για τη χρηματοδότηση του σχεδίου, ενώ στις αρχές Ιουνίου, η Socar αγόρασε την ελληνική ΔΕΣΦΑ, ελπίζοντας, ότι θα μπορεί να προμηθεύει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω του ΤΑP» γράφει η ρωσική Κομμερσάντ, αναφέροντας, ότι μέχρι σήμερα, η Ελλάδα αγοράζει όλο το φυσικό αέριο από τη Gazprom….

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πώλησης της ΔΕΣΦΑ, η Gazprom «μπορεί να αποχαιρετίσει την αγορά της Ελλάδας», καταλήγει το δημοσίευμα.

Στο ίδιο θέμα αναφέρεται και η εφημερίδα RBK Daily, με τίτλο: «H Ελλάδα υπέγραψε συμφωνία για τον TAP», σημειώνοντας, ότι στις 26 του μηνός η Ελλάδα και ΤΑP υπέγραψαν κυβερνητική συμφωνία, η οποία κλείσθηκε την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με τα ελληνικά ΜΜΕ.

Παρατίθεται δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου του ΤΑP Κέτιλ Τούνγκλαντ, ότι η συμφωνία θέτει στερεές βάσεις για την κατασκευή του ελληνικού τμήματος του αγωγού και ότι το ύψος της επένδυσης ανέρχεται σε 1,5 δις ευρώ, καθώς και ότι ευελπιστεί σε μακροχρόνια συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές.

η ΕΡΤ και η ψηφιακή μετάβαση

Σήμερα, η λειτουργούσα ΝΕΤ φιλοξένησε συζήτηση με θέμα τις εξελίξεις στην ΕΡΤ σε σχέση με τον διαγωνισμό για τους ψηφιακούς παρόχους.

Οι προσκεκλημένοι στη συζήτηση, ειδικοί στο θέμα της ψηφιακής μετάβασης (Θ. Κυριακόπουλος της Ikusi, Ν. Μιχαλίτσης πρώην τεχνικός διευθυντής της ΕΡΤ, Μ. Παπαχριστούδη από το Digital TV Info, Α. Κανάτας καθηγητής ΕΜΠ κ.α.) έθεσαν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διάσταση του θέματος της ΕΡΤ, που διέλαθε της μέχρι σήμερα συζήτησης : το ανταγωνιστικό ραδιοτηλεοπτικό περιβάλλον.

Τον περασμένο Μάιο, η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών έδωσε στη δημοσιότητα κείμενο δημόσιας διαβούλευσης με θέμα : «Δημόσια Διαβούλευση Αναφορικά με τον Περιορισμό του Αριθμού των Δικαιωμάτων Χρήσης Ραδιοσυχνοτήτων Επίγειας Ψηφιακής Ευρυεκπομπής και τη Διαδικασία Χορήγησής τους», με το οποίο κλήθηκαν οι ενδιαφερόμενοι να απαντήσουν στις ερωτήσεις του κειμένου, με σκοπό:

- να αναδειχτεί το ενδιαφέρον της αγοράς όσον αφορά την ανάπτυξη εθνικών και περιφερειακών δικτύων επίγειας ψηφιακής εκπομπής, προκειμένου η πολιτεία να προχωρήσει στον περιορισμό των δικαιωμάτων χρήσης που θα χορηγήσει

- να διατυπωθούν οι απόψεις όλων των ενδιαφερομένων αναφορικά με τις υποχρεώσεις που προτείνεται να επιβληθούν στους παρόχους, τη διαδικασία χορήγησης που προτείνεται, το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα και τους όρους συμμετοχής στη διαδικασία.

Ενδιαφέροντα σημεία του κειμένου:

-Σύμφωνα με τον Χάρτη Συχνοτήτων το πλήθος των διαθέσιμων διαύλων στην Επικράτεια είναι από 8 έως 10

-Στην ΕΡΤ, νόμιμο πάροχο δικτύου προς εκπλήρωση σκοπών δημοσίου συμφέροντος, εκχωρείται ατελώς φάσμα το οποίο αντιστοιχεί σε δύο διαύλους ( σήμερα διαθέτει τρεις)

- Η διαδικασία της ψηφιακής μετάβασης διαφέρει από χώρα σε χώρα καθώς εξαρτάται κυρίως από τη διαμορφωμένη τηλεοπτική αγορά. Τα δικαιώματα για τους παρόχους δικτύου στην Ελλάδα  επιλέγεται να περιλαμβάνουν τη χρήση Διαύλων και Κέντρων Εκπομπής για την εγκατάσταση και λειτουργία ενός Δικτύου ψηφιακής ευρυεκπομπής τηλεοπτικού σήματος και μετάδοσης των δεδομένων (προγραμμάτων), μέσω του δικτύου, καθώς και συμπληρωματικών και άλλων υπηρεσιών (ραδιοφώνου, διαδικτύου, δεδομένων κλπ.)

Κριτικές (θέσεων και προθέσεων), ερμηνείες  και προβλέψεις που διατυπώνονται:

-     Στην διαβούλευση δεν προσκλήθηκε να διατυπώσει προτάσεις η ΕΡΤ α.ε.

-  Οι πάροχοι , λόγω της λειτουργίας της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς στην Ελλάδα, συνοψίζονται σε μία κοινοπραξία (Digea) των γνωστών σταθμών - καναλιών πανελλαδικής εμβέλειας. Αυτό συνιστά δημιουργία μονοπωλίου, με απόλυτη ισχύ στα ραδιοτηλεοπτικά σήματα και προγράμματα , με κόστος για τους χρήστες, με αμφίβολη την - μή ελκυστική - κάλυψη της περιφέρειας.

-   Δημιουργούνται σχέσεις «εξάρτησης» των παρόχων περιεχομένου από τους παρόχους δικτύου και πρακτικές πιθανόν καταχρηστικές από τον πάροχο δικτύου (βλ. πρόσφατη διακοπή σήματος του καναλιού 902 από την DIGEA λόγω μετάδοσης εκπομπής της ΕΡΤ)

Το σχετικό βίντεο της συζήτησης στην ΕΡΤ εδώ

Επίσης: News - Ερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή για τον διαγωνισμό ανάδειξης ψηφιακών παρόχων