η αγανάκτηση δεν αρκεί

Ανέτοιμη η Κύπρος μπροστά στην κρίση. Τι μπορεί πλέον να διασώσει;

ΠΗΓΗ: www.pokethe.gr, 23 Μαρτίου 2013

Στην Κύπρο αυτές τις μέρες δίνεται μία μάχη που θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την  πορεία των πολιτικών πραγμάτων στην Ευρώπη. Πρόκειται για μια κρίσιμη καμπή, την κρισιμότερη από το 2009 που ξεκίνησε η κρίση.

Στην Κύπρο δοκιμάζεται τόσο η επίσημη πολιτική της Ε.Ε. για την διαχείριση της κρίσης, όσο και οι πολιτικές που την αμφισβητούν και την αντιπολιτεύονται.

Το περίφημο «όχι» της Κυπριακής βουλής αποτελεί την κορυφαία ενέργεια μέχρι τώρα, από όσες πήραν μέρος σε διάφορα επίπεδα τα τρία τελευταία χρόνια σε όλη την Ευρώπη, ενάντια στην ακολουθούμενη Ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική.

Εκφράζει όλες τις αντι-μνημονιακές δυνάμεις της Ευρώπης.

Είναι εναρμονισμένο με το πνεύμα της απόρριψης, του ασυμβίβαστου, της αναμέτρησης.

Αλλά μέλλει να δικαιωθεί ή όχι τελικά από την εναλλακτική απάντηση που μπορεί ή όχι να προσφέρει.

Μια πιθανή αναδίπλωση και αποδοχή των όρων της Ε.Ε. θα καταγραφεί συμβολικά σαν μια μεγάλη πολιτική ήττα του αντι-μνημονιακού κινήματος, όπως, κάτι ανάλογο θα σημάνει, και μια καταστροφική εξέλιξη άτακτης χρεοκοπίας

Είναι σχεδόν προεξοφλημένο σήμερα, μετά από μια βδομάδα άγονων αναζητήσεων, ότι οποιασδήποτε μορφής θετική εξέλιξη, σαν αποτέλεσμα της απόφασης που πήρε η Βουλή, δεν μπορεί να υπάρξει. Ότι η κατάσταση όχι μόνο δεν έχει στοιχειωδώς βελτιωθεί, αλλά έχει γνωρίσει, μέσα σε λίγες μέρες, την πιό δραματική επιδείνωση. Η μία και μοναδική εναλλακτική λύση που προτάθηκε αποδείχθηκε εντελώς αβάσιμη κι ανυπόστατη κι έχει οριστικά και αμετάκλητα εγκαταλειφθεί. Μένει τώρα η αναζήτηση λύσης μέσα στην Ε.Ε, (με τους γνωστούς όρους αλλά πιθανόν και πολύ χειρότερους) ή η έξοδος από αυτήν. Σε κάθε περίπτωση το κύρος της Ε.Ε. και της ασκούμενης πολιτικής-της δεν πρόκειται να θιγεί. Αντίθετα μάλιστα μέσα από αυτή την κρίση θα βγει σε μεγάλο βαθμό ενισχυμένο. Για την Ευρώπη μια μεγάλη μάχη (κύρια στο πολιτικό επίπεδο) έχει κερδηθεί. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Έγινε πλέον φανερό με τον πιο παραδειγματικό τρόπο το αδιέξοδο των αντίπαλων («εναλλακτικών»;) πολιτικών.

Η επόμενη μέρα της Κυπριακής κρίσης βρίσκει την Ευρωπαϊκή ελίτ ισχυροποιημένη, με «λυμένα τα χέρια» προκειμένου να επιβάλει το πρόγραμμα της αναδιοργάνωσης των Ευρωπαϊκών οικονομιών από καλύτερη θέση.

Η Ευρωπαϊκή πολιτική για την Κύπρο είναι ιδιαιτέρα ανατρεπτική των πραγμάτων στην μεγαλόνησο. Δεν χαρακτηρίζεται τόσο από τα περιοριστικά της μέτρα,(την λιτότητα δηλ.), όσο από τις αλλαγές που επιφέρει στη δομή της Κυπριακής οικονομίας. Ανατρέπει όλο το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης της Κύπρου.

Η διάσωση των Κυπριακών τραπεζών, που είναι το κύριο οικονομικό πρόβλημα, προϋποθέτει την εξυγίανση και την συρρίκνωσή τους. Το σημερινό καθεστώς του υπερτροφικού τραπεζικού τομέα της Κύπρου (με τις αδιαφανείς εισροές και εκροές κεφαλαίων, τα υψηλά επιτόκια καταθέσεων κλπ) ανήκει για την Ευρώπη οριστικά στο παρελθόν. Η Κύπρος, σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές, θα πρέπει να πάψει, στο άμεσο μέλλον, να στηρίζεται στον χρηματοοικονομικό της τομέα. Να πάψει να λειτουργεί σαν χρηματοοικονομικός «παράδεισος».  Στα πλαίσια της Ευρωζώνης αποκλείονται πλέον τέτοιες «τριτοκοσμικές» δραστηριότητες. Γεγονός που έχει επισημανθεί κατ’ επανάληψη στους Κύπριους πολιτικούς τα τελευταία χρόνια. Και επ’ αυτού δεν πρέπει να αναμένεται καμιά αναθεώρηση της στάσης της Ε.Ε.

Υπ’ όψιν ότι η συρρίκνωση των τραπεζών αποτελεί κεντρική επιλογή της Ε.Ε. και ακολουθείται λόγω παρατεταμένης ύφεσης αλλά και των αναγκών ελέγχου των τραπεζών που έχουν ανακύψει μέσω κρίσης σε όλες ανεξαίρετα της χώρες της Ευρωζώνης.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω το διακύβευμα σήμερα στην Κύπρο, παράλληλα με την διάσωση των τραπεζών, είναι η ίδια η διάσωση του οικονομικού της μοντέλου. Ο τραπεζικός τομέας και γενικά ο τομέας των υπηρεσιών μαζί με τον τουρισμό αποτελούν τους δύο πυλώνες της Κυπριακής οικονομίας. Η διάλυση του τομέα των υπηρεσιών θέτει σοβαρό ζήτημα βιωσιμότητας της οικονομίας της Κύπρου. Οδηγεί άμεσα στην αποδιοργάνωση των οικονομικών δομών, στην οικονομική υποβάθμιση και σε τεράστια προβλήματα απασχόλησης.

Η διάσωση του μοντέλου θα μπορούσε να διασφαλιστεί μόνο με την έξοδο από την Ευρωζώνη. Μέσα σε αυτήν αποκλείεται κάτι τέτοιο. Αλλά αυτό θα προϋπόθετε το ξεπέρασμα της σημερινής κρίσης και την εξεύρεση των απαραίτητων κεφαλαίων διάσωσης (όχι μόνο των τραπεζών αλλά και όλης της οικονομίας) από πηγές εκτός Ευρωζώνης. Πράγμα δύσκολο έως αδύνατο υπό τις σημερινές συνθήκες. Υπ’ όψιν η συζητούμενη χρηματοδότηση της Ε.Ε. προς την Κύπρο δεν καλύπτει μόνο τις τράπεζες αλλά και τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα χρέη ως το 2015.

Η Κύπρος λοιπόν από κάθε άποψη βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Θα πρέπει να επιλέξει αν θα παραμείνει στην Ευρωζώνη ή θα αυτονομηθεί. Η αναζήτηση λύσης έξω από την Ευρώπη έχει ήδη αποτύχει. Αυτό που μένει τώρα είναι να δει αν της συμφέρει μακροπρόθεσμα να προσαρμοστεί στα Ευρωπαϊκά δεδομένα ή να αποδεσμευθεί. Είναι όμως έτοιμη να κάνει μια τέτοια επιλογή; Η κοινωνία είναι ώριμη να απαντήσει σε ένα τέτοιο δίλημμα; Σε ποιους απευθύνεται η πρόταση δημοψηφίσματος του Χριστόφια; Είναι υπεύθυνη πολιτική αυτή;

Τα ζητήματα των στρατηγικών επιλογών στην Κύπρο δεν είναι ξεκαθαρισμένα. Από αυτό πηγάζουν και όλες οι πελαγοδρομήσεις και ανακολουθίες της Κυπριακής πολιτικής.

Οι περιορισμοί που της τίθενται από την μεριά της Ε.Ε είναι σημαντικοί. Ανατρέπουν όλη την ισχύουσα οικονομική και κοινωνική της δομή και προκαλούν σίγουρα μεγάλες αναταράξεις, αλλά ταυτόχρονα προσφέρουν και κάποιες αξιόλογες διασφαλίσεις και προοπτικές.

Από την άλλη ο δρόμος της εξόδου από την Ευρωζώνη είναι γενικά αβέβαιος και ανασφαλής και αν εμπεριέχει, έστω και σε ελάχιστο βαθμό μια πιθανότητα διατήρησης της σημερινής οικονομικής κατάστασης αυτό θα γίνει αφού θα έχει προηγηθεί μια ολοσχερής καταστροφή.

Η σύγχυση που διακατέχει το πολιτικό προσωπικό της Κύπρου σχετικά με τα στρατηγικά ζητούμενα των ημερών αποτυπώνεται και στην επίμονη, για μια ολόκληρη βδομάδα, απεύθυνση στον Ρώσικο παράγοντα.. Οποιαδήποτε χρηματοδότηση κι αν εξασφάλιζε από την μεριά της Ρωσίας, με βαρύτατα ανταλλάγματα σίγουρα, δεν πρόκειται να έλυναν κανένα ουσιαστικό της πρόβλημα.

Οι Ρώσοι καταθέτες, όπως είναι λογικό, έχουν εστιασμένο το ενδιαφέρον τους κύρια στα κατατεθειμένα κεφάλαια και δευτερευόντως στον προτεινόμενο φόρο επί των καταθέσεων. Γι αυτούς προέχει η διάσωση των τραπεζών και η αποφυγή κάθε περίπτωσης χρεοκοπίας που θα οδηγούσε στην απώλεια όλων ανεξαίρετα των καταθέσεων. Και η διάσωση των Κυπριακών τραπεζών περνά μόνο μέσα από την Ε.Ε. Αυτό το γνωρίζει και η Ρώσικη πολιτική ηγεσία. Τα παγιδευμένα Ρώσικα κεφάλαια για να μπορέσουν να διασωθούν και στη συνέχεια να αποδεσμευτούν, σε μια πορεία, θα πρέπει να υπάρξει πλήρης ομαλοποίηση της Κυπριακής τραπεζικής αγοράς. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με ευθύνη της Ευρώπης.

Μάταια λοιπόν έψαχνε η σημερινή Κυπριακή ηγεσία εναλλακτικές λύσεις στη Ρωσία. Δεν επρόκειτο να τις βρει γιατί δεν υπάρχουν. Το «όχι» της Βουλής δεν αρκεί για να αναλάβουν οι Ρώσοι ευθύνες και βάρη που δεν τους αντιστοιχούν. Όπως δεν αρκεί και το δέλεαρ των (αμφισβητούμενων) κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Αυτές τις αυταπάτες τις διέλυσε μέσα σε τρεις μέρες η πρόσφατη κρίση.

Για τους Ρώσους νέο-Κροίσους ουσιαστικά η Κύπρος έχει τελειώσει. Είναι και ο παγκόσμιος διασυρμός που έχει γίνει και η ανοιχτή έκθεσή τους στις φήμες για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, για εμπλοκή τους σε παράνομο εμπόριο όπλων κλπ. που τους υποχρεώνει να αποχωρήσουν.

Ένας οικονομικός « παράδεισος» για να λειτουργεί ομαλά πρέπει να βρίσκεται σταθερά έξω από τα φώτα της δημοσιότητας και των επικαιρικών κρίσεων. Τη στιγμή που βρεθεί «στο μάτι του κυκλώνα» έχει τελειώσει. Εκτός αυτού υπάρχει και η Ε.Ε που στην προοπτική ενοποίησης του Ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος έχει βάλει στόχο να εξυγιάνει προηγούμενα όλο το χρηματο-οικονομικό τοπίο της Ευρωζώνης.

Το πρόβλημα των Κυπριακών τραπεζών δεν πρόκειται να λυθεί (αν λυθεί) αποκλειστικά και μόνο μέσα από Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.

Θα απαιτήσει την ουσιαστική και επώδυνη συμβολή και των ίδιων των Κυπρίων (που παρά την επίγνωση του προβλήματος, εδώ και καιρό, παρέμειναν πεισματικά ανέτοιμοι για κάτι τέτοιο, με ευθύνη βέβαια και της πολιτικής τους ηγεσίας).

Όλη η πρόσφατη προεκλογική περίοδος σπαταλήθηκε σε εύκολες και ανεύθυνες αρνήσεις (όχι στις ιδιωτικοποιήσεις, όχι στα μνημόνια, όχι στις περικοπές κλπ). Κανείς πολιτικός στην Κύπρο δεν αποτόλμησε να πει τα πράγματα με το όνομά τους, να πει την αλήθεια, να υπερβεί τα εσκαμμένα και να αναφερθεί στους υπαρκτούς κινδύνους, και στα αναπόφευκτα κόστη και τις θυσίες. Κυριάρχησε δυστυχώς και δω η εκμετάλλευση της δυσαρέσκειας και η ψηφοθηρική υποσχεολογία. Οι εύκολες πολιτικές που κατακλύζουν την Ευρώπη και θέλουν να αντιπολιτευθούν την οικονομική της πολιτική με γραφικότητες, βερμπαλισμούς, πατριωτικές και αντιστασιακές κορώνες και πολύ πάρα πολύ λαϊκισμό. Είναι πολύ λίγες για να το κάνουν

Η φορολόγηση των καταθέσεων δεν συνιστά παρά μια μορφή που μπορεί να πάρει η συμμετοχή των Κυπρίων στο κόστος διάσωσης των τραπεζών τους.

Μέσα από αυτήν την διαδικασία μάλιστα γίνεται μια σημαντική μετακύληση του όλου κόστους σε ξένους καταθέτες και μάλιστα κατά το ήμισυ δηλ. μοιράζονταν, με την αρχική πρόταση, ισόποσα ανάμεσα σε Κύπριους και Ρώσους. Μετά την απόρριψη αυτής της διαδικασία από την Κυπριακή βουλή, πρέπει να βρεθεί μια άλλη φόρμουλα καταβολής αυτού του κόστους.

Δεν γνωρίζουμε ποια άλλη μορφή μπορεί να πάρει η συμμετοχή των Κυπρίων στο κόστος διάσωσης των Κυπριακών τραπεζών. Το βέβαιο είναι ότι σε σχέση με αυτό το θέμα, δεν πρόκειται να υπάρξει καμιά αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής πολιτικής (για όσους ψάχνουν κάτι τέτοιο). Είναι ένα θέμα που όντως αφορά αποκλειστικά την Κύπρο που καλείται να το επιλύσει, αυτή τη φορά, κάτω από χειρότερες συνθήκες και με δυσμενέστερο οπωσδήποτε τρόπο.

Η Κυπριακή κρίση προσφέρεται για την εξαγωγή πολλών συμπερασμάτων. Το κύριο όμως παραμένει η ανεπάρκεια και το ανεύθυνο των πολιτικών που θέλουν να αντιπολιτεύονται μέσα στην Ευρώπη με μόνο εφόδιο την εκμετάλλευση της λαϊκής δυσαρέσκειας.

«Η αγανάκτηση όμως δεν αρκεί» όπως λέει κι ο Ινγκράο.

Δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πολιτική.

Καιρός λοιπόν μέσα από αυτή τη δοκιμασία να κερδίσει κάτι η πολιτική. Σε σοβαρότητα; Σε ρεαλισμό; Σε υπευθυνότητα; Σε ότι τέλος πάντων βοηθά και συμβάλει στην ουσιαστική αναμόρφωσή της.

Μήλιος Χρ.

ΥΓ. Μόλις πληροφορηθήκαμε οτι από την Κυπριακή βουλή πέρασε νομοσχέδιο με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας Κύπρου να διαπραγματευτεί εν λευκώ την συμφωνία με το Γιούροκρούπ. Το νομοσχέδιο ορίζει ότι η νέα συμφωνία, που θα υπογραφεί, δεν θα εισαχθεί στην βουλή για έγκριση.