Το κράτος της ανιψιάς

Πολιτική Επιθεώρηση: Το κράτος της ανιψιάς

"Η αναποτελεσματική διακυβέρνηση και οι αποτυχημένες προσπάθειες μεταρρύθμισης συνδέονται με τον εκτεταμένο νομικό φορμαλισμό.

Όλες οι θεματικές που καλύπτονται από την παρούσα επισκόπηση – από τη διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού μέχρι τις διαδικασίες προϋπολογισμού – αντανακλούν ένα τεράστιο ζήτημα «νομικού φορμαλισμού» το οποίο αποτελεί εμπόδιο για μια αποτελεσματική και αποδοτική διακυβέρνηση.

Αυτό υπονομεύει την παραγωγικότητα και αποδοτικότητα της κεντρικής διοίκησης, αυξάνει τα κόστη της και υπονομεύει επίσης την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών της κεντρικής διοίκησης προς τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.

Ο νομικός φορμαλισμός έχει δημιουργήσει μία συγκεκριμένη νοοτροπία και ένα νομικό πλαίσιο που δεν παρέχουν κανένα κίνητρο για πρωτοβουλία από τη μεριά των δημοσίων υπαλλήλων, αποθαρρύνουν κάθε δράση πολιτικής η οποία δεν συνοδεύεται από ένα νομικό κείμενο, ευνοούν την ευλαβική τήρηση (και ανάπτυξη) των διοικητικών διαδικασιών και όχι την έμφαση στην ουσία της πολιτικής που εμπεριέχεται στην λειτουργία μιας δημόσιας υπηρεσίας, πράγμα που επιβραδύνει την λειτουργία της δημόσιας διοίκησης." [Έκθεση ΟΟΣΑ για την ελληνική Κεντρική Διοίκηση (2011)]

... Οι ενδιαφερόμενοι ας κάνουν τον κόπο να ξαναδιαβάσουν την έκθεση για τη δημόσια διοίκηση, που η Ελλάδα παρήγγειλε και ο ΟΟΣΑ παρέδωσε τον Οκτώβριο του 2011 - και έκτοτε αγνοείται η τύχη της. Στις σελίδες της διεκτραγωδείται, στην ψυχρή γλώσσα των τεχνοκρατών, ένα κράτος που χτίστηκε, επί δεκαετίες ολόκληρες, σαν γιγαντιαίο, τερατώδες αυθαίρετο, χωρίς αρχιτεκτονικό σχέδιο, με αλλεπάλληλα «πανωσηκώματα».

Ενα κράτος που οι υπάλληλοί του κατανέμονται σε 1.448 αεροστεγώς διαφορετικούς κλάδους, υπάγονται σε τέσσερα διαφορετικά νομικά καθεστώτα, έχουν προσληφθεί με άπειρους διαφορετικούς τρόπους και στεγάζονται σε 1.552 διαφορετικά, διάσπαρτα κτίρια. 

Τα υπουργεία του οποίου, αληθινοί βροντόσαυροι, αποτελούνται το καθένα, κατά μέσο όρο, από 439 δομές (γραμματείες, διευθύνσεις και τμήματα), το 20% των οποίων, μία στις πέντε, έχει έναν διευθυντή και κανέναν υπάλληλο! Και που διαχειρίζεται, κάθε υπουργείο, από 600 έως και 4.500 αρμοδιότητες, λεπτομερέστατα καταγεγραμμένες σε νομικά κείμενα (νόμους και υπουργικές αποφάσεις) που φθάνουν έως και τις 4.000 για συγκεκριμένο υπουργείο (ούτε να τα ξεφυλλίσει προκάνει ο εκάστοτε υπουργός), οι οποίες μάλιστα ασκούνται κατά συναρμοδιότητα με κάποιο άλλο υπουργείο ή οργανισμό (για την ασφάλεια τροφίμων, φερ' ειπείν, οι συναρμόδιοι είναι τέσσερις, για την πολιτική προστασία οκτώ). Ενα κράτος, δηλαδή, δίχως στόχους, δίχως σχέδιο, δίχως συντονιστικό κέντρο, δομικά ανίκανο να αποδώσει μετρήσιμο έργο - πολύ περισσότερο να υποστηρίξει μεταρρυθμίσεις...

Και όσοι αφελείς τυχόν αναρωτιούνται πώς στην ευχή το φτιάξαμε αυτό το τέρας, ας κάνουν τον κόπο να διαβάσουν, ως διασκεδαστικό, τυχαίο παράδειγμα, τα πρακτικά μιας δίκης που διεξάγεται αυτές τις ημέρες, εντελώς στα σιωπηλά, για μια υπόθεση που κάποτε σκανδάλισε το πανελλήνιο... 

Το βαθύ τραγούδι του Πικάσο

Την κραυγή της Γκουέρνικα δεν την ακούει κανείς

Guernica,  Pablo Picasso , 1937

Λάδι σε Καμβά, Εθνικό Μουσείο Βασίλισσα σοφία, Μαδρίτη

ένα κείμενο του Κωνσταντίνου Αν. Θέμελη

Πηγή :LA IVOLUTIONI

Γκερνίκα* – 75 χρόνια μετά την καταστροφή της

Η Καστίλλη, η Καταλανία, η Γαλικία και η Ναβάρα, είναι οι τέσσερις μεγάλες κοινότητες οι οποίες αποτελούν την Ισπανία. Η Ναβάρα, είναι η χώρα των Βάσκων, και η Γκουέρνικα η ιερή τους πόλη – το σύμβολο των αγώνων για την αυτονομία τους. Κάτω απ΄το ιερό δέντρο της Γκουέρνικα, οι βασιλιάδες της Ισπανίας ορκίζονται κάθε φορά να σέβονται τις fuerross – τις ελευθερίες των βασκικών περιοχών. Η Γκουέρνικα δεν είναι συγκοινωνιακός κόμβος, ούτε βιομηχανικό κέντρο. Δεν είναι ούτε σημείο συγκέντρωσης στρατευμάτων.

Έχει 7000 κατοίκους που είναι όλοι τους άμαχος πληθυσμός. Σήμερα είναι 27 Απριλίου 1937. Είναι μια ανοιξιάτικη Δευτέρα. Και η πόλη έχει πανηγύρι.

Ο εμφύλιος πόλεμος έχει αρχίσει εδώ και εννιά μήνες στην Ισπανία αλλά τα μέτωπά του είναι μακριά. Στην Αραγώνα και στη Μαδρίτη – ενώ στις 13 Φεβρουαρίου οι φασίστες του Φράνκο έχουνε μπει στη Μάλαγα. Όλα είναι λαμπερά στην Γκουέρνικα – είναι μεσημέρι. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί αυτό που πρόκειται να συμβεί σε λίγες ώρες.

Ένα αρρωστημένο μυαλό

“Οι Κόνδορες είναι το καινούργιο βομβαρδιστικό μας. Στη διάθεσή μας. Είναι έτοιμα να κάνουν την πρώτη τους δοκιμή. Όπου αποφασίσετε εσείς”, είπανε οι φασίστες του Χίτλερ στο δικτάτορα της Ισπανίας.

Όμως κανένας κάτοικος της Γκουέρνικα αυτή τη γιορτινή μέρα δεν φαντάστηκε ότι η πόλη τους ήταν η πρώτη που ήρθε για δοκιμή στο αρρωστημένο του μυαλό.

“Στην Γκουέρνικα”, είπε “εκεί δεν υπάρχει κανένας στρατιωτικός στόχος. Βρίσκονται μόνο άμαχοι και είναι σε κατάσταση γιορτής. Έτσι, θα τσακίσω το ηθικό των Βάσκων που θέλουν αυτονομία”.

Το τι συνέβη εκείνη τη Δευτέρα στην Γκουέρνικα έγινε γνωστό στην παγκόσμια κοινή γνώμη χάρη στην παρουσία δύο δημοσιογράφων. Του ανταποκριτή των “Times” του Λονδίνου και του συναδέλφου του, της παρισινής εφημερίδας “Ce Soir”. Στο φύλλο της 29ης Απριλίου των “Times” και της 30ης της “Ce Soir” περιγράφουν και οι δύο τη φρίκη εκείνης της καταστροφής η οποία υπήρξε ο πρώτος βομβαρδισμός άμαχου πληθυσμού στην Ιστορία.

Στα τέλη του Απρίλη, η άνοιξη έχει κατακτήσει την ψυχή των ανθρώπων, έχει επιβάλει το δικό της ρυθμό στο αίμα τους. Ο ήλιος επιβραδύνει την αποχώρησή του και στις πέντε παρά είκοσι, το απόγευμα, είναι αρκετά ψηλά. Σηκώνεις το κεφάλι σου να απολαύσεις το γαλάζιο του ουρανού μέσα στους ήχους της γιορτής.

Τότε ήταν που φάνηκε το πρώτο βομβαρδιστικό. Άφησε τις βόμβες του και έφυγε αμέσως. Πριν προλάβουν να συνέλθουν οι άνθρωποι από τον αιφνιδιασμό – δέκα λεπτά αργότερα - έξι Junker 52 χτύπησαν το κέντρο της πόλης. Πανικόβλητοι οι άνθρωποι άρχισαν να τρέχουν στα υπόγεια, τα πρόχειρα καταφύγια και το βουνό. Αυτούς τους τελευταίους τους ανέλαβαν τα πολυβόλα τους.

Όταν, επιτέλους, τα αεροπλάνα έφυγαν, οι επιζώντες άρχισαν να αναζητούν τραυματίες για να τους προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες.

Αλλά τα αεροπλάνα επέστρεψαν για τρίτη φορά, ρίχνοντας εμπρηστικές βόμβες τώρα.

Έξι παρά είκοσι – μια ώρα μετά: η σιωπή σκεπάζει την Γκουέρνικα. Οι άνθρωποι χωρίς να βγάζουν λέξη, βουβοί μπροστά στο μέγεθος της καταστροφής μοχθούν να περισώσουν ζωές.

Αλλά στα αυτιά του αρρωστημένου μυαλού δεν φτάνει ακόμη η σιωπή που αυτός θα ήθελε να καλύψει την Γκουέρνικα – η σιωπή του νεκροταφείου. Γι’ αυτό και τα βομβαρδιστικά επιστρέφουν.

Η απελπισία είναι τέτοια που κανείς δεν φροντίζει να προφυλαχθεί. Η πόλη καίγεται αλλά τη φωτιά κανείς δεν μπορεί να τη σβήσει – το δίκτυο του νερού έχει διακοπεί. Άλλωστε τα βομβαρδιστικά θα ξανάρθουν. Για πέμπτη φορά μέσα σε τρεις ώρες. Έχει αρχίσει να νυχτώνει και η πόλη που έλαμπε το μεσημέρι, δεν φαίνεται πια στον χάρτη.

Πάνω σ’ αυτόν το χάρτη είναι που κοιτάζει τώρα ένας ζωγράφος στο Παρίσι, και δεν τη βρίσκει. Μόνο ακούει μια ιδιαίτερη σιωπή, που θα του τρυπήσει τα σπλάχνα και λίγες μέρες αργότερα θα βγάλει μια κραυγή.

Ένας ζωγράφος σε κατάσταση αναμονής

Η Διεθνής Ένωση Ζωγραφικής του Παρισιού θα άνοιγε στο τέλος εκείνης της άνοιξης του 1937. Τον Ιανουάριο, η κυβέρνηση του Φράνκο ανέθεσε στον Πικάσο να ζωγραφίσει έναν πίνακα, ο οποίος θα αποτελούσε τη συμμετοχή της Ισπανίας στην έκθεση.

Ο Πικάσο δέχτηκε. Άρπαξε την ευκαιρία, παρ’ όλο που περνούσε μια ταραγμένη περίοδο της ζωής του. Ήταν 56 χρονών, είχε χωρίσει με τη γυναίκα του, Όλγα Κόκλοβα το 1935, ενώ είχε γεννηθεί η κόρη του Μάγια από το δεσμό του με τη Μαρία Τερέζα Βαλτέρ.

Στη ζωγραφική του, τα τέσσερα τελευταία χρόνια επεξεργάζεται την ιδέα του Μινώταυρου, τον οποίο τον τοποθετεί μέσα στο πλαίσιο μιας μεσογειακής μυθολογίας που θέλει να δημιουργήσει. Μινώταυρος θα είναι ο ίδιος ο Πικάσο.

Ωστόσο δέχτηκε.

Βρήκε το θέμα και τον τίτλο: “Όνειρο και ψεύδος του Φράνκο” και στις 8 Ιανουαρίου έφτιαξε μια σειρά από χαρακτικά που περιγράφουν μια ιστορία. Κεντρική μορφή τους ο Ταύρος. Την ίδια μέρα άρχισε και μια άλλη σειρά από χαρακτικά κάνοντας το πρώτο απ’ αυτά. Την άλλη μέρα έφτιαξε άλλα δύο.

Έπειτα σταμάτησε. Πέρασε ο Ιανουάριος, ο Φεβρουάριος επίσης. Το Μάρτιο και σχεδόν ολόκληρο τον Απρίλιο, ο Πικάσο δεν ξανάπιασε σχεδόν το έργο που του είχανε παραγγείλει. Λες και κάτι περίμενε.

Κι εκείνο ήρθε μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας “Ce Soir”, στις 30 Απριλίου. Κοίταξε στο χάρτη της πατρίδας του και δεν είδε την Γκουέρνικα.

Κι έβγαλε μια κραυγή.

Την πρώτη Μαΐου άρχισε να κάνει τις πρώτες σπουδές πάνω στο καινούργιο του θέμα, τα πρώτα σχέδια. Η συμμετοχή της Ισπανίας στη Διεθνή Έκθεση θα ήταν αυτή: ένας μποξέρ με ολοκαίνουργια γάντια χτυπάει ένα παιδί.

“Όταν τα πράγματα φτάνουν ως εδώ, τα καλλιτεχνικά κίνητρα που χρειάζομαι για να ζωγραφίσω μπορούν να περιμένουν. Προέχει η ηθική”.

Το βαθύ τραγούδι του Πικάσο

Συνέχισε τις σπουδές του θέματός του ολόκληρο το πρώτο δεκαήμερο. Στη σπουδή 15, που έγινε στις 9 Μαΐου  φαίνεται πως είχε τοποθετήσει ήδη τα δύο ζώα, τον ταύρο και το άλογο ως κεντρικά στην αναπαράσταση που ετοιμάζει. Τα δύο αυτά ζώα – που είναι τα πιο οικεία στην Ισπανία – και η μεταξύ τους σχέση θα παραμείνουν παρ’ όλα όσα θα αλλάξουν στη πορεία.

Από τις σπουδές του πέρασε σ’ ένα τεράστιο σχέδιο φτιαγμένο με πινέλο. Στις φωτογραφίες που έβγαλε η Ντόρα Μάαρ στη διάρκεια της δουλειάς του ως εκείνη τη στιγμή, μπορεί να δει κανείς πως ο Πικάσο σκόπευε να περιλάβει στη σύνθεση του πίνακα μια υψωμένη γροθιά. Αργότερα την αφαίρεσε. Στο τελικό έργο δεν υπάρχει.

Κι έτσι, χωρίς την άδεια της κυβέρνησης μέσα του, ο πίνακας ενσάρκωσε αυτό που βγήκε από τα σπλάχνα του Πικάσο όταν είδε τον μποξέρ να χτυπάει ένα παιδί: την κραυγή του.

Κοιτάξτε τη γιγάντια τοιχογραφία. Η κραυγή βγαίνει απ’ όλες τις μορφές της. Εκτός από τον Ταύρο.

Είναι η ίδια κραυγή που βγαίνει με τους ήχους του Cante Jondo που είναι το βαθύ χαμόγελο της Ανδαλουσίας. Ο Πικάσο ήταν Ανδαλουσιανός, γεννήθηκε στη Μάλαγα. Όλες οι μορφές θρηνούν μέσα στην απελπισία. Μόνο ο Ταύρος, παγερός, αποστρέφει το πρόσωπο του απ’ αυτές. Κοιτάζει έξω από τον πίνακα. Εκεί που βρίσκονται τα αεροπλάνα.

Η κραυγή βγαίνει απ’ όλες τις μορφές της, και λέει: “Στερείστε Ηθικής”.

Απευθύνεται σε όλους όσοι είναι έξω από την τοιχογραφία. Δηλαδή σε εμάς.

* Στην Εουσκέρα, τη γλώσσα των Βάσκων, η προφορά της λέξης Γκουέρνικα είναι “Γκερνίκα”.

Οι συμβολισμοί της Γκουέρνικα

χαιρετισμοί της υπέρβασης

ο ψαλμωδός

Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει· 

χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει.

Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις·

χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις.

Χαῖρε, ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς·

χαῖρε, βάθος δυσθεώρητον, καὶ Ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς.

Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις Βασιλέως καθέδρα·

χαῖρε, ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα.

Χαῖρε, ἀστήρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον·

χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως.

Χαῖρε, δι᾿ ἧς νεουργεῖται ἡ κτίσις·

χαῖρε, δι᾿ ἧς βρεφουργεῖται ὁ Κτίστης.

Χαῖρε, βουλῆς ἀποῤῥήτου μύστις·

χαῖρε, σιγῆς δεομένων πίστις.

Χαῖρε, τὸ τῶν Ἀγγέλων πολυθρύλητον θαῦμα·

χαῖρε, τὸ τῶν δαιμόνων πολυθρήνητον τραῦμα.

Χαῖρε, τὸ Φῶς ἀῤῥήτως γεννήσασα·

χαῖρε, τὸ πῶς, μηδένα διδάξασα.

Χαῖρε, σοφῶν ὑπερβαίνουσα γνῶσιν·

χαῖρε, πιστῶν καταυγάζουσα φρένας.

Χαῖρε, ὅτι τὰ οὐράνια συναγάλλεται τῇ γῇ·

χαῖρε, ὅτι τὰ ἐπίγεια συγχορεύει οὐρανοῖς.

Χαῖρε, τῶν Ἀποστόλων τὸ ἀσίγητον στόμα·

χαῖρε, τῶν Ἀθλοφόρων τὸ ἀνίκητον θάρσος.

Χαῖρε, τύραννον ἀπάνθρωπον ἐκβαλοῦσα τῆς ἀρχῆς·

χαῖρε, Κύριον φιλάνθρωπον ἐπιδείξασα Χριστόν.

Χαῖρε, φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα·

χαῖρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουσα.

Χαῖρε, ὅτι ἐμωράνθησαν οἱ δεινοὶ συζητηταί·

χαῖρε, ὅτι ἐμαράνθησαν οἱ τῶν μύθων ποιηταί.

Χαῖρε, βυθοῦ ἀγνοίας ἐξέλκουσα·

χαῖρε, πολλοὺς ἐν γνώσει φωτίζουσα.

Χαῖρε, ὁλκὰς τῶν θελόντων σωθῆναι·

χαῖρε, λιμὴν τῶν τοῦ βίου πλωτήρων.

ο ποιητής

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το φως και η πρώτη
χαραγμένη στην πέτρα ευχή του ανθρώπου
η αλκή μες στο ζώο που οδηγεί τον ήλιο
το φυτό που κελάηδησε και βγήκε η μέρα

Η στεριά που βουτά και υψώνει αυχένα
ένα λίθινο άλογο που ιππεύει ο πόντος
οι μικρές κυανές φωνές μυριάδες
η μεγάλη λευκή κεφαλή Ποσειδώνος

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΟΡΕΣ ΑΝΕΜΟΙ που ιερουργούνε
που σηκώνουν το πέλαγος σαν Θεοτόκο
που φυσούν και ανάβουνε τα πορτοκάλια
που σφυρίζουν στα όρη κι έρχονται

Οι αγένειοι δόκιμοι της τρικυμίας
οι δρομείς που διάνυσαν τα ουράνια μίλια
οι Ερμήδες με το μυτερό σκιάδι
και του μαύρου καπνού το κηρύκειο

Ο Μαϊστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής
ο Πουνέντες, ο Γραίγος, ο Σιρόκος
η Τραμουντάνα, η Όστρια

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το ξύλινο τραπέζι
το κρασί το ξανθό με την κηλίδα του ήλιου
του νερού τα παιχνίδια στο ταβάνι
στη γωνιά το φυλλόδεντρο που εφημερεύει

Οι λιθιές και τα κύματα χέρι με χέρι
μια πατούσα που σύναξε σοφία στην άμμο
ένας τζίτζικας που έπεισε χιλιάδες άλλους
η συνείδηση πάμφωτη σαν καλοκαίρι.

ΤΑ ΝΗΣΙΑ με το μίνιο και με το φούμο
τα νησιά με το σπόνδυλο καποιανού Δία
τα νησιά με τους έρημους ταρσανάδες
τα νησιά με τα πόσιμα γαλάζια ηφαίστεια

Στο μελτέμι τα ορτσάροντας με κόντρα φλόκο
Στο γαρμπή τ’ αρμενίζοντας πόντζα λαμπάντα
έως όλο το μάκρος τους τ’ αφρισμένα
με λιτρίδια μαβιά και με ηλιοτρόπια

Η Σίφνος, η Αμοργός, η Αλόννησος
η Θάσος, η Ιθάκη, η Σαντορίνη
η Κως, η Ίος, η Σίκινος

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ στο πέτρινο πεζούλι
αντίκρυ του πελάγους η Μυρτώ να στέκει
σαν ωραίο οκτώ ή σαν κανάτι
με την ψάθα του ήλιου στο ένα χέρι

Το πορώδες και άσπρο μεσημέρι
ένα πούπουλο ύπνου που ανεβαίνει
το σβησμένο χρυσάφι μες στους πυλώνες
και το κόκκινο άλογο που δραπετεύει

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ εορτάζοντας τη μνήμη
των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίτης
ένα θαύμα να καίει στους ουρανούς τ’ αλώνια
ιερείς και πουλιά να τραγουδούν το χαίρε :

ΧΑΙΡΕ η Καιομένη και χαίρε η Χλωρή
Χαίρε η Αμεταμέλητη με το πρωραίο σπαθί

Χαίρε η που πατείς και τα σημάδια σβήνονται
Χαίρε η που ξυπνάς και τα θαύματα γίνονται

Χαίρε του παραδείσου των βυθών η Αγρία
Χαίρε της ερημίας των νήσων η Αγία

Χαίρε η Ονειροτόκος χαίρε η Πελαγινή
Χαίρε η Αγκυροφόρος και η Πενταστέρινη

Χαίρε με τα λυτά μαλλιά η χρυσίζοντας τον άνεμο
Χαίρε με την ωραία λαλιά η δαμάζοντας τον δαίμονα

Χαίρε που καταρτίζεις τα Μηναία των κήπων
Χαίρε που αρμόζεις τη ζώνη του Οφιούχου

Χαίρε η ακριβοσπάθιστη και σεμνή
Χαίρε η προφητικιά και δαιδαλική

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το χώμα που ανεβάζει
μιάν οσμή κεραυνού σαν από θειάφι
του βουνού ο πυθμένας όπου θάλλουν
οι νεκροί άνθη της αύριον

Μιας νυχτός Ιουνίου η νηνεμία
γιασεμιά και φουστάνια στο περιβόλι
το ζωάκι των άστρων που ανεβαίνει
της χαράς η στιγμή λίγο πριν κλάψει

ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ η πόα της ουτοπίας
τα κορίτσια οι παραπλανημένες Πλειάδες
τα κορίτσια τ’ Αγγεία των Μυστηρίων
τα γεμάτα ως πάνω και τ’ απύθμενα

Τα στυφά στο σκοτάδι και όμως θαύμα
τα γραμμένα στο φως και όμως μαυρίλα
τα στραμμένα επάνω τους όπως οι φάροι
τα ηλιοβόρα και τα σεληνοβάμονα

Η Ερση, η Μυρτώ, η Μαρίνα
η Ελενη, η Ρωξανη, η Φωτεινη
η Αννα, η Αλεξανδρα, η Κυνθια

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το αναίτιο δάκρυ
ανατέλλοντας αργά στα ωραία μάτια
των παιδιών που κρατιούνται χέρι χέρι
των παιδιών που κοιτάζουνται και δε μιλιούνται
Των ερώτων το τραύλισμα πάνω στα βράχια
ένας φάρος που εκτόνωσεν αιώνων θλίψη
το τριζόνι το επίμονο καθώς η τύψη
και το μάλλινο έρημο μέσα στ’ αγιάζι

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το χέρι που επιστρέφει 
από φόνο φριχτόν και τώρα ξέρει
ποιός αλήθεια ο κόσμος που υπερέχει
ποιό το "νυν" και ποιο το "αιέν" του κόσμου :

ΝΥΝ το αγρίμι της μυρτιάς Νυν η κραυγή του Μάη
ΑΙΕΝ η άκρα συνείδηση Αιέν η πλησιφάη

Νυν νυν η παραίσθηση και του ύπνου η μιμική
Αιέν αιέν ο λόγος και Τρόπις η αστρική

Νυν των λεπιδόπτερων το νέφος το κινούμενο
Αιέν των μυστηρίων το φως το περιιπτάμενο

Νυν το περίβλημα της Γης και η Εξουσία
Αιέν η βρώση της Ψυχής και η Πεμπτουσία

Νυν της Σελήνης το μελάγχρωμα το ανίατο
Αιέν το χρυσοκύανο του Γαλαξία σελάγισμα

Νυν των λαών το αμάλγαμα και ο μαύρος Αριθμός
Αιέν της Δίκης το άγαλμα και ο Μέγας Οφθαλμός

Νυν η ταπείνωση των Θεών
Νυν η σποδός του Ανθρώπου

Νυν Νυν το μηδέν

και ΑΙΕΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ, Ο ΜΕΓΑΣ !

ο μελωδός

Κύπρος: αξιολόγηση Φυσικού αερίου

Cyprus will struggle to make gas math work | Considered View | Breakingviews

ιστορίες ουτοπίας

Το πείραμα του Wörgl

Το Wörgl (Βέργκλ) ήταν μια μικρή πόλη 4.500 κατοίκων στην Αυστρία όπου διεξήχθη ένα καινοτόμο οικονομικό πείραμα το 1932. Ήδη η Ευρώπη είχε χτυπηθεί από το κραχ του 1929, και το 1931 που εκλέχτηκε Δήμαρχος ο Michael Untergüggenberger (Μίκαελ Ούντεργκέγκενμπέργκερ) ήδη είχε έλθει η ύφεση με 30% ανεργία, και 10% άπορους.  Ο νέος Δήμαρχος προερχόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια, ο ίδιος κατόρθωσε να μορφωθεί μόνος του και να γίνει μηχανικός στους σιδηροδρόμους.

 

Αν και ο ίδιος δεν ήταν μαρξιστής,  είχε συνδικαλιστική δράση και υποστήριζε τα συμφέροντα τών εργαζομένων ενάντια των πλουσίων επενδυτών τού σιδηροδρόμου, πράγμα που το πλήρωσε με την μη προσωπική του άνοδο στην ανώτερη ιεραρχία τών σιδηροδρομικών υπαλλήλων.  Ήταν ένας άνθρωπος ανοιχτόμυαλος, πρακτικός, εργατικός, δραστήριος που κέρδισε την καρδιά των συμπολιτών του, οι οποίοι τον εμπιστεύτηκαν στη θέση του Δημάρχου, γνωρίζοντας ότι δεν θα τους προδώσει.

Ο νέος δήμαρχος είχε έναν μακρύ κατάλογο έργων που ήθελε να εκτελέσει.  Έργα απολύτως απαραίτητα όπως η ύδρευση της πόλης, η ασφαλτόστρωση των δρόμων, ο οδικός φωτισμός και η φύτευση δέντρων κατά μήκος των οδών.  Αλλά τα δημοτικά ταμεία ήταν σχεδόν άδεια, και οι δημότες ήταν ήδη σε δεινή οικονομική κατάσταση, αντιμετωπίζοντας αρκετοί από αυτούς πρόβλημα επιβίωσης. Ο Δήμαρχος καταλάβαινε ότι μία αύξηση τής φορολογίας τους, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα δημοτικά έργα, θα οδηγούσε σε περαιτέρω φτώχεια και ύφεση.

Ο Δήμαρχος είχε μελετήσει το βιβλίο «Η Φυσική Τάξη» τού οικονομολόγου Silvio Gesell (Σύλβιο Γκέσελ). Ο οποίος πίστευε ότι η αργή κυκλοφορία τού χρήματος είναι η κύρια αιτία για την παραπαίουσα οικονομία. Το χρήμα ως μέσο συναλλαγής ολοένα εξαφανίζεται από τα χέρια των εργατών – παραγωγών και μαζεύεται στα χέρια των λίγων που το συσσωρεύουν, εκμεταλλεύονται τους τόκους, και δεν το επιστρέφουν πίσω στην αγορά (βλ. Τράπεζες, Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς, Τοκογλύφους). Κατ΄ αυτόν δηλαδή, όσο περισσότερο χρήμα είχαν, όσο περισσότεροι άνθρωποι, οι οποίοι το κυκλοφορούν συνεχώς, τότε η Κοινωνία θα έχει υγιή ανάπτυξη και ευημερία.

 Ο Δήμαρχος βάζοντας σε εφαρμογή την παραπάνω θεωρία, ξεκίνησε το πρόγραμμα τών Δημοτικών του έργων, δίνοντας δουλειά σε πολλούς εργαζόμενους και εργολάβους, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι η πληρωμή τους θα γινόταν με σελίνια (το νόμισμα τής Αυστρίας) όχι τυπωμένα από την Εθνική Τράπεζα της, αλλά από τον Δήμο τού Wörgl.  Όντως εκτυπώθηκαν και τέθηκαν σε κυκλοφορία 32.000 σελίνια ως "Γραμμάτια Πιστοποίησης Εργασίας", κάτι σαν ένα δωρεάν χρήμα, διότι δεν είχαν αντίκρισμα σε χρυσό, απλά αναγνώριζαν την παροχή έργου προς την Κοινότητα. Κόπηκαν χαρτονομίσματα ονομαστικής αξίας στα 1, 5 και 10 σελίνια.

Τα χρήματα του Wörgl 

Στις 31 Ιουλίου 1932 δόθηκαν τα πρώτα 1.800 Σελίνια για να πληρωθούν οι μισθοί των εργαζομένων, και η αξία των υλικών που αναλώθηκαν τον πρώτο μήνα στα δημοτικά έργα. Οι άνθρωποι που πήραν αυτά τα νέα σελίνια, μπορούσαν να πληρώσουν τους δημοτικούς τους φόρους, αλλά και να αγοράσουν ψωμί. Ο αρτοποιός παίρνοντας αυτά τα σελίνια μπορούσε να αγοράζει αλεύρι από τον μυλωνά. Ο μυλωνάς αγόραζε σιτάρι από τον γεωργό. Ο γεωργός αγόραζε εργαλεία από τον σιδερά. Ο σιδεράς αγόραζε παπούτσια από τον τσαγκάρη. Ο τσαγκάρης πλήρωνε τον δάσκαλο που έκανε μάθημα στα παιδιά του. Ο δάσκαλος αγόραζε ψωμί στον αρτοποιό. Και ο κύκλος κυκλοφορίας τού χρήματος επαναλαμβανότανε συνεχώς και καθημερινά, σε τέτοιο σημείο ώστε ήδη την τρίτη μέρα, ο κύκλος εργασιών ολόκληρης της πόλης να είναι παραπάνω από 10πλάσιος από τα 1.800 σελίνια  που δόθηκαν στη κυκλοφορία σε σημείο το να υποπτεύονται κάποιοι ότι κάποια σελίνια είχαν πλαστογραφηθεί. Ο Δήμαρχος όμως είχε εφαρμόσει μία πρόσθετη μέθοδο για να κάνει το χρήμα να αλλάζει συνεχώς χέρια με μεγάλη ταχύτητα:

Τα  χρήματα τού Wörgl έχαναν το 1% της ονομαστικής τους αξίας κάθε μήνα. Για να αποφευχθεί αυτή η υποτίμηση ο ιδιοκτήτης του γραμματίου το δαπανούσε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Ειδάλλως, την πρώτη μέρα τού επόμενου μήνα, έπρεπε να αγοράσει ένα κουπόνι σαν γραμματόσημο, με αξία το 1% της ονομαστικής αξίας και να το κολλήσει στο χαρτονόμισμα. Υπήρχε δηλαδή μία λειτουργία  αντίθετη από τον τοκισμό, που επέτρεπε στο χρήμα να κυκλοφορεί συνεχώς.

Ο Δήμαρχος φυσικά δεν μπορούσε να προσλάβει όλους τους ανέργους της πόλης για τα δημοτικά έργα. Με την αύξηση τού κύκλου εργασιών της πόλης όμως, ο αρτοποιός για παράδειγμα δεν προλάβαινε μόνος του να βγάζει τα ψωμιά που του ζητούσαν, υποχρεώθηκε λοιπόν να προσλάβει έναν βοηθό, τον οποίον πλήρωνε με τα σελίνια τού Δήμου. Το ίδιο κάνανε και οι υπόλοιποι επαγγελματίες. Οι βοηθοί που προσλήφθηκαν όμως διευρύνανε την αγοραστική δύναμη της πόλης και έτσι οι επαγγελματίες είχαν να αντιμετωπίσουν μία περαιτέρω αύξηση της ζήτησης, σε σημείο που κανένας κάτοικος της πόλης να είναι άνεργος, αλλά αντίθετα να υπάρχουν παντού αγγελίες ζήτησης προσωπικού.  Έτσι το σύστημα αρχίζει να αποκτάει μία δυναμική μορφή, και οι άνεργοι από τα γύρω χωριά έρχονται για να δουλέψουν στο Wörgl, επίσης οι παραγωγοί από τα γύρω χωριά που είχαν τα προϊόντα τους απούλητα (διότι μέχρι τώρα κανείς δεν είχε χρήματα για να τα αγοράσει) επιτέλους βρήκαν αγοραστές στο Wörgl, αλλά με τους νέους επισκέπτες διευρύνεται ακόμα περαιτέρω η αγοραστική δύναμη, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται και η παραγωγική δραστηριότητα. Οι ξένοι εργάτες παίρνοντας τα σελίνια τού Wörgl, δυνάμωναν και τις δικές τους τοπικές οικονομίες, επεκτείνοντας την ανάπτυξη στα γύρω χωριά, αλλά το ίδιο το Wörgl έβγαινε αλώβητο, από αυτή την έξοδο τού χρήματος. Ο Δήμαρχος είχε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα: Ήταν αυτός που εκτύπωνε το χρήμα. Δεν ήταν ένας ιδιώτης τραπεζίτης με σκοτεινά συμφέροντα κυριαρχίας από πίσω του, αλλά ένας άνθρωπος στην υπηρεσία των πολιτών.

Η πίσω όψη κάθε γραμματίου περιείχε αυτολεξεί την ακόλουθη συγκινητική δήλωση, κάποια λόγια που φαίνονται σαν να γράφτηκαν σήμερα, και όμως γράφτηκαν το 1932:

«Προς όλους τους ενδιαφερόμενους: Ο αργός ρυθμός που κυκλοφορεί το χρήμα έχει προκαλέσει μια πρωτοφανή ύφεση του εμπορίου και βύθισε εκατομμύρια ανθρώπους σε απόλυτη εξαθλίωση.  Από οικονομικής απόψεως, η καταστροφή τού κόσμου άρχισε! -Είναι καιρός, με αποφασιστική και έξυπνη δράση, να προσπαθήσουμε να συγκρατήσουμε την πτωτική βουτιά τού εμπορίου και έτσι να σωθεί η ανθρωπότητα από αδελφοκτόνους πολέμους, χάος και διάλυση. Οι άνθρωποι ζουν μέσα από την ανταλλαγή υπηρεσιών τους. Η υποτονική κυκλοφορία έχει σταματήσει σε μεγάλο βαθμό αυτή την ανταλλαγή και έτσι ρίχνονται εκατομμύρια άνθρωποι που θέλουν να εργαστούν εκτός εργασίας - Πρέπει, συνεπώς, να αναβιώσουμε αυτή την ανταλλαγή υπηρεσιών και έτσι οι άνεργοι να επιστρέψουν στην παραγωγική τάξη. Αυτός είναι ο στόχος του πιστοποιητικού εργασίας που εκδίδεται από την αγορά της πόλης του Wörgl:  Να μειώσει τα βάσανα και το φόβο, να προσφέρει δουλειά και ψωμί». 

Η επιτυχία του Wörgl 

Σε περίοδο 13 μηνών, ο Δήμαρχος εκτέλεσε όλα τα έργα που είχε σχεδιάσει: Ύδρευση, δρόμοι, φωτισμός. Επίσης κατασκευάστηκαν νέα δημόσια κτίρια, ένας ταμιευτήρας νερού, μία πίστα για σκι, και μια γέφυρα. Επίσης έγιναν αναδασώσεις, γιατί αντιλαμβάνονταν οι άνθρωποι του τότε, που ζούσαν πιο κοντά στη Φύση, το μελλοντικό κέρδος από την ύπαρξη των Δασών.

Σε έξι γειτονικά χωριά επεκτάθηκε το σύστημα με επιτυχία. Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Eduard Dalladier, έκανε μια ειδική επίσκεψη για να δει το "θαύμα του Wörgl". Τον Ιανουάριο του 1933, το νέο οικονομικό σύστημα επεκτείνεται στη γειτονική πόλη της Kirchbühl, και τον Ιούνιο τού 1933, ο Δήμαρχος τού Wörgl συναντήθηκε με εκπροσώπους από 170 διαφορετικές πόλεις της Αυστρίας  που ενδιαφέρονταν για την γενικευμένη εφαρμογή τού συστήματος και στις πόλεις τους.

Η παρακάτω έκθεση συντάχθηκε από τον Claude Bourdet, έναν αυτόπτη μάρτυρα Καθηγητή τού Πολυτεχνείου της Ζυρίχης:

«Επισκέφθηκα το Wörgl τον Αύγουστο του 1933, ακριβώς ένα χρόνο μετά την έναρξη τού πειράματος. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα αποτελέσματα  φτάνουν το θαύμα. Οι δρόμοι, περιβόητοι για την άθλια κατάσταση τους, συναγωνίζονται τώρα την ιταλική Autostrade (Ιταλική Εθνική Οδό). Το Συγκρότημα των Δημαρχιακών γραφείων έχει ανακαινιστεί όμορφα ως ένα  γοητευτικό σαλέ με ανθισμένες γλαδιόλες. Μια νέα τσιμεντένια γέφυρα φέρει περήφανα την  πλάκα: "Χτισμένο με δωρεάν χρήματα το έτος 1933". Παντού βλέπει κανείς νέους φανοστάτες στους δρόμους, καθώς και ένα δρόμο με το όνομά τού Silvio Gesell. Οι εργαζόμενοι στα πολλά εργοτάξια είναι όλοι ένθερμοι υποστηρικτές τού συστήματος τού δωρεάν χρήματος.  Στα καταστήματα τα γραμμάτια είναι αποδεκτά παντού, παράλληλα με τα επίσημα χρήματα. Οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί. Κάποιοι υποστήριξαν ότι το σύστημα που πειραματίστηκε στο Wörgl εμποδίζει την φορολογική ισότητα, γιατί ενεργεί σαν μία μορφή εκμετάλλευσης τού φορολογουμένου. Φαίνεται να υπάρχει ένα μικρό λάθος σε αυτό τον τρόπο σκέψης. Ποτέ στο παρελθόν δεν είδε κανείς τους φορολογούμενους να μη διαμαρτύρονται έντονα κατά την αφαίρεση τών χρημάτων τους. Στο Wörgl κανείς δεν διαμαρτύρονταν. Αντίθετα, οι φόροι (σε μορφή γραμματίων) καταβάλλονται εκ των προτέρων στον Δήμο. Οι άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι με το πείραμα και διαμαρτύρονται στην Εθνική τους Τράπεζα η οποία αντιτίθεται στην έκδοση τών νέων αυτών χαρτονομισμάτων (των τοπικών γραμματίων). Είναι αδύνατο να αποδώσει κανείς  τη γενική βελτίωση του Wörgl μόνο στη «νέα μορφή των φόρων». Δεν μπορεί κανείς παρά να συμφωνήσει με το Δήμαρχο ότι το νέο νόμισμα εκτελεί τη λειτουργία του πολύ καλύτερα από το παλιό. Αφήνω στους ειδικούς για να διαπιστωθεί αν υπάρχει πληθωρισμός, παρά την κατά 100% κάλυψη των βασικών καταναλωτικών αγαθών. Παρεμπιπτόντως, αυξήσεις των τιμών, το πρώτο σημάδι τού πληθωρισμού, δεν εμφανίζονται. Όσον αφορά την οικονομία, μπορούμε να πούμε ότι το νέο νόμισμα ευνοεί την εξοικονόμηση κατά κυριολεξία και όχι την αποθησαύριση τού χρήματος. Δεδομένου ότι τα χρήματα χάνουν την αξία τους κρατώντας τα σπίτι, μπορεί κανείς να αποφύγει την υποτίμηση αυτή επενδύοντάς τα σε μία τράπεζα καταθέσεων. Το Wörgl έχει γίνει ένα είδος προσκυνήματος για τους μακρο-οικονομολόγους από διάφορες χώρες. Ο καθένας μπορεί να τους  αναγνωρίσει αμέσως, από τις εκφράσεις τους, κατά τη συζήτηση τους στους όμορφους δρόμους τού Wörgl, ή ενώ κάθονται στα τραπέζια των εστιατορίων. Ο πληθυσμός τού Wörgl με χαρά, περήφανος για τη φήμη τους, τους καλωσορίζει θερμά.» 

Το τέλος

Η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας πανικοβλήθηκε, στο ενδεχόμενο το πείραμα τού Wörgl να επεκταθεί σε όλη την Αυστρία και αποφάσισε να διεκδικήσει τα μονοπωλιακά δικαιώματα της, απαγορεύοντας δωρεάν νομίσματα. Η υπόθεση έφτασε ενώπιον τού Αυστριακού Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο επικύρωσε το μονοπωλιακό δικαίωμα της Κεντρικής Τράπεζας για την έκδοση νομίσματος. Και έγινε ποινικό αδίκημα η έκδοση "νομίσματος έκτακτης ανάγκης". Το Wörgl γρήγορα επανήλθε στην ανεργία του 30%. Κοινωνική αναταραχή εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Αυστρία, διότι οι απλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνανε γιατί η Κυβέρνησή τους και η Δικαιοσύνη, που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολιτών, δεν τους αφήνει να εξασκούν τη δοκιμασμένη λύση που βρήκανε στην αντιμετώπιση της ύφεσης, αλλά τους επιβάλει τα δικά της μέτρα που αποδεδειγμένα όπως και πριν τους ξαναβύθισε στη φτώχεια και την ανέχεια. Το 1938 ο Χίτλερ προχώρησε στην προσάρτηση της Αυστρίας (χωρίς να βρει την παραμικρή πολεμική αντίσταση) με έναν από τους λόγους για αυτό, το ότι πολλοί άνθρωποι τον είδαν ως τον οικονομικό και πολιτικό σωτήρα τους. Ακολούθησε ο Πόλεμος, και το πείραμα τού Wörgl έμεινε στην Ιστορία.

Δημοσιεύτηκε 30th October 2011 από τον χρήστη Vigla-Watch

η Τουρκία διακόπτει την συμφωνία με την ΕΝΙ, λόγω Κύπρου

ECONOMICS - Turkey halts energy deals with Italian Eni over Greek Cyprus dispute

η αγανάκτηση δεν αρκεί

Ανέτοιμη η Κύπρος μπροστά στην κρίση. Τι μπορεί πλέον να διασώσει;

ΠΗΓΗ: www.pokethe.gr, 23 Μαρτίου 2013

Στην Κύπρο αυτές τις μέρες δίνεται μία μάχη που θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την  πορεία των πολιτικών πραγμάτων στην Ευρώπη. Πρόκειται για μια κρίσιμη καμπή, την κρισιμότερη από το 2009 που ξεκίνησε η κρίση.

Στην Κύπρο δοκιμάζεται τόσο η επίσημη πολιτική της Ε.Ε. για την διαχείριση της κρίσης, όσο και οι πολιτικές που την αμφισβητούν και την αντιπολιτεύονται.

Το περίφημο «όχι» της Κυπριακής βουλής αποτελεί την κορυφαία ενέργεια μέχρι τώρα, από όσες πήραν μέρος σε διάφορα επίπεδα τα τρία τελευταία χρόνια σε όλη την Ευρώπη, ενάντια στην ακολουθούμενη Ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική.

Εκφράζει όλες τις αντι-μνημονιακές δυνάμεις της Ευρώπης.

Είναι εναρμονισμένο με το πνεύμα της απόρριψης, του ασυμβίβαστου, της αναμέτρησης.

Αλλά μέλλει να δικαιωθεί ή όχι τελικά από την εναλλακτική απάντηση που μπορεί ή όχι να προσφέρει.

Μια πιθανή αναδίπλωση και αποδοχή των όρων της Ε.Ε. θα καταγραφεί συμβολικά σαν μια μεγάλη πολιτική ήττα του αντι-μνημονιακού κινήματος, όπως, κάτι ανάλογο θα σημάνει, και μια καταστροφική εξέλιξη άτακτης χρεοκοπίας

Είναι σχεδόν προεξοφλημένο σήμερα, μετά από μια βδομάδα άγονων αναζητήσεων, ότι οποιασδήποτε μορφής θετική εξέλιξη, σαν αποτέλεσμα της απόφασης που πήρε η Βουλή, δεν μπορεί να υπάρξει. Ότι η κατάσταση όχι μόνο δεν έχει στοιχειωδώς βελτιωθεί, αλλά έχει γνωρίσει, μέσα σε λίγες μέρες, την πιό δραματική επιδείνωση. Η μία και μοναδική εναλλακτική λύση που προτάθηκε αποδείχθηκε εντελώς αβάσιμη κι ανυπόστατη κι έχει οριστικά και αμετάκλητα εγκαταλειφθεί. Μένει τώρα η αναζήτηση λύσης μέσα στην Ε.Ε, (με τους γνωστούς όρους αλλά πιθανόν και πολύ χειρότερους) ή η έξοδος από αυτήν. Σε κάθε περίπτωση το κύρος της Ε.Ε. και της ασκούμενης πολιτικής-της δεν πρόκειται να θιγεί. Αντίθετα μάλιστα μέσα από αυτή την κρίση θα βγει σε μεγάλο βαθμό ενισχυμένο. Για την Ευρώπη μια μεγάλη μάχη (κύρια στο πολιτικό επίπεδο) έχει κερδηθεί. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Έγινε πλέον φανερό με τον πιο παραδειγματικό τρόπο το αδιέξοδο των αντίπαλων («εναλλακτικών»;) πολιτικών.

Η επόμενη μέρα της Κυπριακής κρίσης βρίσκει την Ευρωπαϊκή ελίτ ισχυροποιημένη, με «λυμένα τα χέρια» προκειμένου να επιβάλει το πρόγραμμα της αναδιοργάνωσης των Ευρωπαϊκών οικονομιών από καλύτερη θέση.

Η Ευρωπαϊκή πολιτική για την Κύπρο είναι ιδιαιτέρα ανατρεπτική των πραγμάτων στην μεγαλόνησο. Δεν χαρακτηρίζεται τόσο από τα περιοριστικά της μέτρα,(την λιτότητα δηλ.), όσο από τις αλλαγές που επιφέρει στη δομή της Κυπριακής οικονομίας. Ανατρέπει όλο το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης της Κύπρου.

Η διάσωση των Κυπριακών τραπεζών, που είναι το κύριο οικονομικό πρόβλημα, προϋποθέτει την εξυγίανση και την συρρίκνωσή τους. Το σημερινό καθεστώς του υπερτροφικού τραπεζικού τομέα της Κύπρου (με τις αδιαφανείς εισροές και εκροές κεφαλαίων, τα υψηλά επιτόκια καταθέσεων κλπ) ανήκει για την Ευρώπη οριστικά στο παρελθόν. Η Κύπρος, σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές, θα πρέπει να πάψει, στο άμεσο μέλλον, να στηρίζεται στον χρηματοοικονομικό της τομέα. Να πάψει να λειτουργεί σαν χρηματοοικονομικός «παράδεισος».  Στα πλαίσια της Ευρωζώνης αποκλείονται πλέον τέτοιες «τριτοκοσμικές» δραστηριότητες. Γεγονός που έχει επισημανθεί κατ’ επανάληψη στους Κύπριους πολιτικούς τα τελευταία χρόνια. Και επ’ αυτού δεν πρέπει να αναμένεται καμιά αναθεώρηση της στάσης της Ε.Ε.

Υπ’ όψιν ότι η συρρίκνωση των τραπεζών αποτελεί κεντρική επιλογή της Ε.Ε. και ακολουθείται λόγω παρατεταμένης ύφεσης αλλά και των αναγκών ελέγχου των τραπεζών που έχουν ανακύψει μέσω κρίσης σε όλες ανεξαίρετα της χώρες της Ευρωζώνης.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω το διακύβευμα σήμερα στην Κύπρο, παράλληλα με την διάσωση των τραπεζών, είναι η ίδια η διάσωση του οικονομικού της μοντέλου. Ο τραπεζικός τομέας και γενικά ο τομέας των υπηρεσιών μαζί με τον τουρισμό αποτελούν τους δύο πυλώνες της Κυπριακής οικονομίας. Η διάλυση του τομέα των υπηρεσιών θέτει σοβαρό ζήτημα βιωσιμότητας της οικονομίας της Κύπρου. Οδηγεί άμεσα στην αποδιοργάνωση των οικονομικών δομών, στην οικονομική υποβάθμιση και σε τεράστια προβλήματα απασχόλησης.

Η διάσωση του μοντέλου θα μπορούσε να διασφαλιστεί μόνο με την έξοδο από την Ευρωζώνη. Μέσα σε αυτήν αποκλείεται κάτι τέτοιο. Αλλά αυτό θα προϋπόθετε το ξεπέρασμα της σημερινής κρίσης και την εξεύρεση των απαραίτητων κεφαλαίων διάσωσης (όχι μόνο των τραπεζών αλλά και όλης της οικονομίας) από πηγές εκτός Ευρωζώνης. Πράγμα δύσκολο έως αδύνατο υπό τις σημερινές συνθήκες. Υπ’ όψιν η συζητούμενη χρηματοδότηση της Ε.Ε. προς την Κύπρο δεν καλύπτει μόνο τις τράπεζες αλλά και τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα χρέη ως το 2015.

Η Κύπρος λοιπόν από κάθε άποψη βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Θα πρέπει να επιλέξει αν θα παραμείνει στην Ευρωζώνη ή θα αυτονομηθεί. Η αναζήτηση λύσης έξω από την Ευρώπη έχει ήδη αποτύχει. Αυτό που μένει τώρα είναι να δει αν της συμφέρει μακροπρόθεσμα να προσαρμοστεί στα Ευρωπαϊκά δεδομένα ή να αποδεσμευθεί. Είναι όμως έτοιμη να κάνει μια τέτοια επιλογή; Η κοινωνία είναι ώριμη να απαντήσει σε ένα τέτοιο δίλημμα; Σε ποιους απευθύνεται η πρόταση δημοψηφίσματος του Χριστόφια; Είναι υπεύθυνη πολιτική αυτή;

Τα ζητήματα των στρατηγικών επιλογών στην Κύπρο δεν είναι ξεκαθαρισμένα. Από αυτό πηγάζουν και όλες οι πελαγοδρομήσεις και ανακολουθίες της Κυπριακής πολιτικής.

Οι περιορισμοί που της τίθενται από την μεριά της Ε.Ε είναι σημαντικοί. Ανατρέπουν όλη την ισχύουσα οικονομική και κοινωνική της δομή και προκαλούν σίγουρα μεγάλες αναταράξεις, αλλά ταυτόχρονα προσφέρουν και κάποιες αξιόλογες διασφαλίσεις και προοπτικές.

Από την άλλη ο δρόμος της εξόδου από την Ευρωζώνη είναι γενικά αβέβαιος και ανασφαλής και αν εμπεριέχει, έστω και σε ελάχιστο βαθμό μια πιθανότητα διατήρησης της σημερινής οικονομικής κατάστασης αυτό θα γίνει αφού θα έχει προηγηθεί μια ολοσχερής καταστροφή.

Η σύγχυση που διακατέχει το πολιτικό προσωπικό της Κύπρου σχετικά με τα στρατηγικά ζητούμενα των ημερών αποτυπώνεται και στην επίμονη, για μια ολόκληρη βδομάδα, απεύθυνση στον Ρώσικο παράγοντα.. Οποιαδήποτε χρηματοδότηση κι αν εξασφάλιζε από την μεριά της Ρωσίας, με βαρύτατα ανταλλάγματα σίγουρα, δεν πρόκειται να έλυναν κανένα ουσιαστικό της πρόβλημα.

Οι Ρώσοι καταθέτες, όπως είναι λογικό, έχουν εστιασμένο το ενδιαφέρον τους κύρια στα κατατεθειμένα κεφάλαια και δευτερευόντως στον προτεινόμενο φόρο επί των καταθέσεων. Γι αυτούς προέχει η διάσωση των τραπεζών και η αποφυγή κάθε περίπτωσης χρεοκοπίας που θα οδηγούσε στην απώλεια όλων ανεξαίρετα των καταθέσεων. Και η διάσωση των Κυπριακών τραπεζών περνά μόνο μέσα από την Ε.Ε. Αυτό το γνωρίζει και η Ρώσικη πολιτική ηγεσία. Τα παγιδευμένα Ρώσικα κεφάλαια για να μπορέσουν να διασωθούν και στη συνέχεια να αποδεσμευτούν, σε μια πορεία, θα πρέπει να υπάρξει πλήρης ομαλοποίηση της Κυπριακής τραπεζικής αγοράς. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με ευθύνη της Ευρώπης.

Μάταια λοιπόν έψαχνε η σημερινή Κυπριακή ηγεσία εναλλακτικές λύσεις στη Ρωσία. Δεν επρόκειτο να τις βρει γιατί δεν υπάρχουν. Το «όχι» της Βουλής δεν αρκεί για να αναλάβουν οι Ρώσοι ευθύνες και βάρη που δεν τους αντιστοιχούν. Όπως δεν αρκεί και το δέλεαρ των (αμφισβητούμενων) κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Αυτές τις αυταπάτες τις διέλυσε μέσα σε τρεις μέρες η πρόσφατη κρίση.

Για τους Ρώσους νέο-Κροίσους ουσιαστικά η Κύπρος έχει τελειώσει. Είναι και ο παγκόσμιος διασυρμός που έχει γίνει και η ανοιχτή έκθεσή τους στις φήμες για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, για εμπλοκή τους σε παράνομο εμπόριο όπλων κλπ. που τους υποχρεώνει να αποχωρήσουν.

Ένας οικονομικός « παράδεισος» για να λειτουργεί ομαλά πρέπει να βρίσκεται σταθερά έξω από τα φώτα της δημοσιότητας και των επικαιρικών κρίσεων. Τη στιγμή που βρεθεί «στο μάτι του κυκλώνα» έχει τελειώσει. Εκτός αυτού υπάρχει και η Ε.Ε που στην προοπτική ενοποίησης του Ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος έχει βάλει στόχο να εξυγιάνει προηγούμενα όλο το χρηματο-οικονομικό τοπίο της Ευρωζώνης.

Το πρόβλημα των Κυπριακών τραπεζών δεν πρόκειται να λυθεί (αν λυθεί) αποκλειστικά και μόνο μέσα από Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.

Θα απαιτήσει την ουσιαστική και επώδυνη συμβολή και των ίδιων των Κυπρίων (που παρά την επίγνωση του προβλήματος, εδώ και καιρό, παρέμειναν πεισματικά ανέτοιμοι για κάτι τέτοιο, με ευθύνη βέβαια και της πολιτικής τους ηγεσίας).

Όλη η πρόσφατη προεκλογική περίοδος σπαταλήθηκε σε εύκολες και ανεύθυνες αρνήσεις (όχι στις ιδιωτικοποιήσεις, όχι στα μνημόνια, όχι στις περικοπές κλπ). Κανείς πολιτικός στην Κύπρο δεν αποτόλμησε να πει τα πράγματα με το όνομά τους, να πει την αλήθεια, να υπερβεί τα εσκαμμένα και να αναφερθεί στους υπαρκτούς κινδύνους, και στα αναπόφευκτα κόστη και τις θυσίες. Κυριάρχησε δυστυχώς και δω η εκμετάλλευση της δυσαρέσκειας και η ψηφοθηρική υποσχεολογία. Οι εύκολες πολιτικές που κατακλύζουν την Ευρώπη και θέλουν να αντιπολιτευθούν την οικονομική της πολιτική με γραφικότητες, βερμπαλισμούς, πατριωτικές και αντιστασιακές κορώνες και πολύ πάρα πολύ λαϊκισμό. Είναι πολύ λίγες για να το κάνουν

Η φορολόγηση των καταθέσεων δεν συνιστά παρά μια μορφή που μπορεί να πάρει η συμμετοχή των Κυπρίων στο κόστος διάσωσης των τραπεζών τους.

Μέσα από αυτήν την διαδικασία μάλιστα γίνεται μια σημαντική μετακύληση του όλου κόστους σε ξένους καταθέτες και μάλιστα κατά το ήμισυ δηλ. μοιράζονταν, με την αρχική πρόταση, ισόποσα ανάμεσα σε Κύπριους και Ρώσους. Μετά την απόρριψη αυτής της διαδικασία από την Κυπριακή βουλή, πρέπει να βρεθεί μια άλλη φόρμουλα καταβολής αυτού του κόστους.

Δεν γνωρίζουμε ποια άλλη μορφή μπορεί να πάρει η συμμετοχή των Κυπρίων στο κόστος διάσωσης των Κυπριακών τραπεζών. Το βέβαιο είναι ότι σε σχέση με αυτό το θέμα, δεν πρόκειται να υπάρξει καμιά αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής πολιτικής (για όσους ψάχνουν κάτι τέτοιο). Είναι ένα θέμα που όντως αφορά αποκλειστικά την Κύπρο που καλείται να το επιλύσει, αυτή τη φορά, κάτω από χειρότερες συνθήκες και με δυσμενέστερο οπωσδήποτε τρόπο.

Η Κυπριακή κρίση προσφέρεται για την εξαγωγή πολλών συμπερασμάτων. Το κύριο όμως παραμένει η ανεπάρκεια και το ανεύθυνο των πολιτικών που θέλουν να αντιπολιτεύονται μέσα στην Ευρώπη με μόνο εφόδιο την εκμετάλλευση της λαϊκής δυσαρέσκειας.

«Η αγανάκτηση όμως δεν αρκεί» όπως λέει κι ο Ινγκράο.

Δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πολιτική.

Καιρός λοιπόν μέσα από αυτή τη δοκιμασία να κερδίσει κάτι η πολιτική. Σε σοβαρότητα; Σε ρεαλισμό; Σε υπευθυνότητα; Σε ότι τέλος πάντων βοηθά και συμβάλει στην ουσιαστική αναμόρφωσή της.

Μήλιος Χρ.

ΥΓ. Μόλις πληροφορηθήκαμε οτι από την Κυπριακή βουλή πέρασε νομοσχέδιο με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας Κύπρου να διαπραγματευτεί εν λευκώ την συμφωνία με το Γιούροκρούπ. Το νομοσχέδιο ορίζει ότι η νέα συμφωνία, που θα υπογραφεί, δεν θα εισαχθεί στην βουλή για έγκριση.