Η Προσφυγική Κρίση υπενθυμίζει Ευρώπη ότι υπάρχει ένας πραγματικός
πόλεμος στη Συρία
13 Σεπτεμβρίου, 2015
Οι πρόσφυγες δεν είναι το πρόβλημα: είναι ο πόλεμος . Αν ο πόλεμος στη Συρία δεν σταματήσει, η ροή των προσφύγων απλώς θα συνεχιστεί. Το κύμα των προσφύγων, με τη δραματική εικόνα των δεκάδων χιλιάδων Σύρων που προσπαθούν να φθάσουν στη Γερμανία από την Ουγγαρία, είναι ένα φαινόμενο που μέχρι πρόσφατα συγχέεται, ίσως εσκεμμένα, με τη μαζική μετανάστευση. Υπάρχει μια σημαντική διαφορά: οι μεταναστεύσεις συνήθως προκαλούνται από τον οικονομικο ή τον κοινωνικό αποκλεισμό. Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ευρώπη είναι η αναπόφευκτη συνέπεια των ανεπίλυτων κρίσεων στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, την Υεμένη και το Αφγανιστάν, που σχετίζονται με την κατάρρευση αυτών των χωρών, αποτέλεσμα των πολέμων για τους οποίους η Δύση φέρει μεγάλη ευθύνη.
Πολλοί από τους πρόσφυγες από τη Συρία είναι Κούρδοι. Οι περισσότεροι δραπετεύουν από το Ayn al-Arab, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας. Το Kobane είναι μια άλλη εστία. Και τα δύο δέχθηκαν επίθεση ή πολιορκία από το Ισλαμικό Κράτος, που προσπαθεί να εξασφαλίσει έναν «διάδρομο» μεταξύ της περιοχής που ελέγχει και του τουρκικού εδάφους, ως πηγή νέων στρατολογήσεων και έξοδο για το πετρέλαιο που εξάγεται από τα εδάφη της Συρίας.
Πρόσφατα, η Τουρκία έχει αλλάξει στρατηγική για τους πρόσφυγες, που τώρα θέλει να απομακρύνει. Η Τουρκία έχει αποκλείσει τους Κούρδους μαχητές του Peshmerga στο Ιράκ, που θέλουν να βοηθήσουν τους κατοίκους του Kobane να υπερασπιστούν την πόλη, πράγμα που συνεπάγεται de facto, αν όχι de jure, συμπαιγνία μεταξύ Άγκυρας και Ισλαμικού Κράτους.
Εν τω μεταξύ, η πλειοψηφία των προσφύγων που έχουν αποκλειστεί στην Ουγγαρία είναι Σύροι και ενώ η βαρβαρότητα του ισλαμικού κράτους τους εξανάγκασε να αναζητήσουν καταφύγιο στην Ευρώπη, η επιμονή των Δυτικών κυβερνήσεων στην άρνηση να συμβιβαστούν με την συριακή κυβέρνηση του Μπασάρ αλ-Άσαντ, αντί να απαιτούν την κατάρρευσή της, παρατείνει τη διάρκεια της Συριακής κρίσης.
Όσο η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει την συριακή εισροή ως πρόβλημα ποσοστώσεων για τα κράτη μέλη της, πολλά από τα οποία απορρόφησαν δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από άλλους πολέμους και ταραγμένες περιοχές, φαίνεται να αγνοεί τις βασικές αιτίες αυτής της δυστυχίας.
Ωμά, η αιτία είναι μια Μέση Ανατολή σε αποσταθεροποίηση, κατάσταση για την οποία η Δύση έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης (Αφγανιστάν, Ιράκ, Συρία), με την συμβολή της στην άνοδο ομάδων που αντιμάχονται για λογαριασμό περιφερειακών παικτών, όπως η Τουρκία, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα. Οι τελευταίοι έχουν υποστηρίξει αντάρτες διάφορων τύπων, με όπλα και χρήματα, αντί να ενθαρρύνουν την οικοδόμηση της ειρήνης και κάποιου είδους διαπραγμάτευση ειρήνης με τη Συρία, η οποία να περιλαμβάνει και όχι να αποκλείει τη σημερινή κυβέρνηση.
Οι εικόνες του Aylan, του μικρού αγοριού που βρέθηκε νεκρό στην τουρκική ακτή, φαίνεται πως έχουν ξαφνικά αφυπνίσει τον κόσμο, σαν να μην είχαν ήδη πεθάνει δεκάδες χιλιάδες παιδιά στη Συρία στη διάρκεια των τεσσεράμισι χρόνων πολέμου. Και τι να πούμε για τους θανάτους στο Ιράκ από το 2003; Εν τω μεταξύ, η Μέση Ανατολή απειλεί να εκραγεί, παράγοντας πρόσφυγες , όχι εκατοντάδες χιλιάδες, αλλά δεκάδες εκατομμύρια, που απειλούν την ίδια την επιβίωση της Ευρώπης και του κόσμου.
Μια ψυχρότερη και πιο αναλυτική προσέγγιση για το πρόβλημα των προσφύγων της Συρίας αποκαλύπτει ότι η βαλκανική οδός, που οδηγεί στην κρίσιμη ουγγρική πύλη, δεν είναι ούτε ενός έτους. Όπως η οδός της Αφρικής, που έχει τη Λιβύη ως τελικό προορισμό, πριν από το θαλάσσιο ταξίδι προς τη Μάλτα και την Ιταλία, η βαλκανική οδός έχει γίνει πολυσύχναστη σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Ο πόλεμος στη Συρία ξέσπασε το 2011 και μετατράπηκε γρήγορα σε έναν έμμεσο πόλεμο μεταξύ των κρατών της περιοχής.
Η Δύση ενθάρρυνε την εισροή ξένων μαχητών από τα τουρκικά σύνορα, σε προφανή συμφωνία με τους σουνίτες συμμάχους της - Τουρκία, Σαουδική Αραβία και Κατάρ - για την ανατροπή της κυβέρνησης Άσαντ, όμως στη συνέχεια η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους της υπενθυμίζει την τρέλα αυτής της πολιτικής .
Η εσκεμμένη αποσταθεροποίηση του καθεστώτος Άσαντ ήταν μπούμερανγκ, που δημιούργησε φανατικούς και πρόσφυγες - και δεν χρειάζεται πολύ να εμφανιστούν οι φανατικοί ως πρόσφυγες, να περάσουν τα σύνορα και να φέρουν στην Ευρώπη μια γεύση αποσταθεροποίησης.
Η Δύση διδάχτηκε λίγα από την εμπειρία με τους Μουτζαχεντίν, που οι Ηνωμένες Πολιτείες εξόπλησαν και οργάνωσαν για να πολεμήσουν τον Κόκκινο Στρατό στο Αφγανιστάν.
Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους μόνο στο βόρειο Ιράκ δημιούργησε πάνω από 200.000 πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένων των χριστιανών και των Yazidis.
Τώρα υπάρχουν δύο εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία στην Τουρκία και ένα εκατομμύριο στο Λίβανο, που ήδη απασχολούνταν με την δική του ευαίσθητη πολιτική και εθνική ισορροπία.
Ένα εκατομμύριο Σύριοι διέσχισαν τα σύνορα προς την Ιορδανία - μια χώρα χωρίς πολλούς πόρους - προσθέτοντας σημαντική πολιτική πίεση στο Βασίλειο.
Η Ευρώπη άρχισε να απορροφά περισσότερους πρόσφυγες, καθώς η αρχικά γενναιόδωρη φιλοξενία της Τουρκίας αποδείχθηκε στρατηγική κίνηση , για να διευκολύνει την εξάλειψη του Άσαντ και των συμμάχων του. Ωστόσο, ο Άσαντ και το κυριαρχούμενο από τον Αλάουι κόμμα Μπάαθ είναι ακόμα εκεί και μετά την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν η κατάρρευση του καθεστώτος φαίνεται μάλλον απίθανη.
Το κύριο ενδιαφέρον της Τουρκίας τώρα είναι λιγότερο να αναχαιτίσει το Χαλιφάτο και περισσότερο να επιβραδύνει την αυξανόμενη κουρδική παλίρροια, λίγο έξω από τα σύνορα, που απειλεί να υποκινήσει τον κουρδικό εθνικισμό στο εσωτερικό της.
Πράγματι, η πολιτική της Άγκυρας προς το Ισλαμικό Κράτος είναι στην καλύτερη περίπτωση διφορούμενη. Ήταν απρόθυμη να αμφισβητήσει τους αυτοαποκαλούμενους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και διευκόλυνε την ανάπτυξή τους, ενθαρρύνοντας - ή αγνοώντας ηθελημένα - την είσοδο μαχητών στη Συρία και το Ιράκ μέσω των συνόρων της.
Αυτό σίγουρα επέτρεψε την συνέχιση και επέκταση του πολέμου. Επιπλέον, ο Πρόεδρος Ερντογάν και το Κόμμα ΑΚΡ, το οποίο έχει ήδη υποστεί πλήγμα χάνοντας την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία, αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο πολιτικό μέλλον, καθώς οι Τούρκοι ετοιμάζονται να ψηφίσουν και πάλι αυτό το φθινόπωρο, με τα κουρδικά κόμματα να αναμένεται να κερδίσουν ακόμα περισσότερες ψήφους από τις εκλογές της περασμένης άνοιξης.
Η Τουρκία έχει πολλά προβλήματα στο εσωτερικό της και δεν προτίθεται να αντιμετωπίσει το Ισλαμικό Κράτος με σκοπό να σταματήσει τον πόλεμο στη Συρία, εκτός εάν μπορεί να νικήσει τον πραγματικό εχθρό της, το κουρδικό ΡΚΚ, την παραστρατιωτική οργάνωση που στοχεύει στο ανεξάρτητο κράτος του Κουρδιστάν.
Η ξαφνική ροή προσφύγων προς την Ευρώπη μπορεί να θεωρηθεί ως αντίδραση της Τουρκίας -παρότι η Τουρκία είναι σημαντικό μέλος του ΝΑΤΟ- γιατί «πείστηκε» να φιλοξενήσει τα drones και τα μαχητικά αεροσκάφη των ΗΠΑ στη βάση του Ιντσιρλίκ . Μέχρι πέρσι η Τουρκία κατάφερνε να κρατήσει τα σύνορά της κλειστά, για την αποτροπή του μεγάλου κύματος μετανάστευσης προς την Ευρώπη, που επέτρεψε την κρίση των προσφύγων να φθάσει στο σημερινό σημείο. Επειδή η Τουρκία δεν χρειάζεται πλέον τους Σύρους, τους άφησε να προχωρήσουν στην Ελλάδα. Είναι πολύ πρόσφατο φαινόμενο οι νέοι πρόσφυγες από τη Συρία να αποφεύγουν τελείως τα ελληνοτουρκικά σύνορα, προτιμώντας το σύντομο πέρασμα προς το ελληνικό νησί της Κω.
Αυτό ίσως έχει αρχίσει να πείθει κάποιους στην κυβέρνηση Ομπάμα - ο ίδιος ο Ομπάμα μπορεί να είχε φτάσει σε αυτό το συμπέρασμα νωρίτερα - ότι η Συρία δεν μπορεί να σταθεροποιηθεί, δηλαδή να αντιμετωπίσει το κύμα των τζιχαντιστών - χωρίς τη στήριξη του ισχύοντος καθεστώτος, που κυβέρνησε τη χώρα για δεκαετίες.
Μεταξύ λαθών εκτίμησης, ασαφειών, αντιφάσεων και ξαφνικών αλλαγών πολιτικής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει τώρα να ξεκαθαρίσουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, στην οποία οι μετανάστες είναι ο τελευταίος κρίκος μιας αλυσίδας γεωπολιτικών λαθών, που έγιναν σε υψηλό επίπεδο από την έναρξη της συριακής εξέγερσης, τον Μάρτιο του 2011.
[Μετάφραση: αεράκι]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου