Μετά τον άνθρακα τι;
Πώς οι κοινότητες προσαρμόζονται στην ενεργειακή μετάβαση, ιδίως με την απώλεια θέσεων εργασίας στην εξόρυξη;
 |
| (Φωτογραφία Russel Lee , 1946, American National Archives and Records Adminstration ) |
Ben Paulos 27 Ιουνίου 2016
Πηγή: https://energytransition.org
Ο Ben Paulos ρίχνει μια ματιά στο ντοκιμαντέρ After Coal, (Μετά τον Άνθρακα) σε δύο κοινότητες που εξαρτώνται από τον άνθρακα , το Wales και το Kentucky.
Η ανησυχία ότι κοινότητες που εξαρτώνται από τον άνθρακα θα δεχτούν ισχυρό πλήγμα με την απομάκρυνση από στον άνθρακα αυξάνεται .
Καθώς οι εταιρείες άνθρακα συρρικνώνονται και πτωχεύουν, μπορεί να μην είναι σε θέση να αποκαταστήσουν τα εγκαταλελειμμένα ορυχεία και να πληρώσουν τις δαπάνες υγείας και συνταξιοδότησης των αποχωρούντων υπαλλήλων τους.
Στο After Coal, ο σκηνοθέτης Τομ Hansell, αναπληρωτής καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο των Απαλαχίων, συγκρίνει την εμπειρία στις κοινότητες άνθρακα στην Ουαλία και τα Απαλάχια. Σε περίοδο δέκα ετών , κάθε περιοχή έχασε 20.000 θέσεις εργασίας στην εξόρυξη - πρώτη η Ουαλία, στη δεκαετία του 1980, ακολουθούμενη από Απαλάχια στη δεκαετία του 1990.
Η ανησυχία αυξάνεται , ότι κοινότητες που εξαρτώνται από τον άνθρακα θα δεχτούν ισχυρό πλήγμα με την απομάκρυνση από στον άνθρακα.
Καθώς οι εταιρείες άνθρακα συρρικνώνονται και πτωχεύουν, μπορεί να μην είναι σε θέση να αποκαταστήσουν τα εγκαταλελειμμένα ορυχεία και να πληρώσουν τις δαπάνες υγείας και συνταξιοδότησης των αποχωρούντων υπαλλήλων τους.
Στο After Coal, ο σκηνοθέτης Τομ Hansell, αναπληρωτής καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο των Απαλαχίων, συγκρίνει την εμπειρία στις κοινότητες άνθρακα στην Ουαλία και τα Απαλάχια. Σε περίοδο δέκα ετών , κάθε περιοχή έχασε 20.000 θέσεις εργασίας στην εξόρυξη - πρώτη η Ουαλία, στη δεκαετία του 1980, ακολουθούμενη από Απαλάχια στη δεκαετία του 1990.
Για δεκαετίες η βιομηχανία άνθρακα επιχειρεί την μείωση του εργατικού κόστους.. Παλιοτερα μέσω των χαμηλών μισθών, της οικονομικής συμπίεσης στις εργατουπόλεις της εταιρείας και των μη ασφαλών συνθηκών εργασίας. Αλλά οι οργισμένοι εργαζόμενοι οργανώθηκαν και σχημάτισαν συνδικάτα, κερδίζοντας καλύτερες συνθήκες μέ σκληρές απεργίες.
Όμως οι εταιρείες δεν υποχώρησαν. Αν οι εργαζόμενοι έπρεπε να πληρώνονται περισσότερο, τότε η λύση ήταν λιγότεροι εργαζόμενοι. Η εξόρυξη μετακινήθηκε στην επιφάνεια και οι εργαζόμενοι αντικαταστάθηκαν από μηχανήματα. Όταν τα υπόγεια ορυχεία στα Απαλάχια ανταγωνίζονταν τα φθηνότερα επιφανειακά ορυχεία του Wyoming, οι εταιρείες μετέτρεψαν τις κορυφές των βουνών σε ορυχεία. Αυτή η «αφαίρεση της κορυφής του βουνού» μετέφερε τη ζημιά της εξόρυξης σε ένα εντελώς νέο επίπεδο και ώθησε την κυβέρνηση Ομπάμα σε αυστηρότερους κανονισμούς .
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, οι εταιρείες εξόρυξης κατάφεραν να είναι επιτυχείς στην παραγωγή περισσότερου άνθρακα από λιγότερους εργαζόμενους. Ο αριθμός των ανθρακωρύχων μειώθηκε από 725.000 το 1910 σε 80.000 το 2013, παρότι η παραγωγή άνθρακα των ΗΠΑ διπλασιάστηκε, ενισχύοντας την παραγωγή από 0,69 σε 12,25 μετρικόυς τόνους ανά εργαζόμενο.
Πλέον η ζήτηση για άνθρακα μειώνεται, οδηγώντας σε περαιτέρω απώλεια θέσεων εργασίας. Ο άνθρακας αποβάλλεται από την αγορά ηλεκτρικής παραγωγής από το φθηνό φυσικό αέριο, την μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση και την μείωση της ζήτησης, καθώς και από την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως της αιολικής ενέργειας. Κανονισμοί για την ρύπανση του αέρα και των υδάτων θέτουν επιπλέον πίεση στον άνθρακα.
Η ζήτηση άνθρακα έχει μειωθεί στα επίπεδα του 1980 και το μερίδιο του άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος έχει μειωθεί κατά το ήμισυ έως, το λιγότερο, κατα ένα τρίτο.
Η US Energy Information Administration αναμένει ότι η παραγωγή άνθρακα θα μειωθεί άλλο ένα τρίτο ως το 2030, αν εφαρμοστεί το σχέδιο καθαρής ενέργειας , όπως προτάθηκε. Η παραγωγή άνθρακα σε αυτό το επίπεδο απαιτεί εργατικό δυναμικό μικρότερο των 60.000 ανθρακωρύχων στις ΗΠΑ.
Η μείωση του άνθρακα ώθησε την παγκόσμια κοινότητα εργασίας στη δημιουργία ενός σχεδίου «Δίκαιης Μετάβασης» για τις βιομηχανίες που θα επηρεαστούν από τη μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη κοινωνία. Η International Trade Union Confederation (Διεθνής Συνομοσπονδία Συνδικάτων) θεωρεί ότι η Δίκαιη Μετάβαση «μεγιστοποιεί τα οφέλη της δράσης για το κλίμα, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τις επιπτώσεις για τους εργαζομένους και τις κοινότητές τους.»
Ή για την ακρίβεια: « Δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας σε ένα νεκρό πλανήτη .»
Σύμφωνα με το After Coal, ένα σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης εφαρμόζεται στην Ουαλία, με κάποια εκπληκτικά αποτελέσματα. Αποκλεισμένοι από την δωρεάν εργασιακή ασφάλιση και αναγκασμένοι να βρουν νέα μέσα διαβίωσης, πρώην ανθρακωρύχοι έχουν καταλήξει σε κάποια σημαντικά επιχειρηματικά σχέδια. Μια υπαίθρια επιχείρηση αναψυχής με 30 υπαλλήλους εξυπηρετεί στελέχη επιχειρήσεων σε φυσικό περιβάλλον. Ένα αποκατεστημένο ορυχείο μετατράπηκε σε τεράστιο πάρκο ορεινής ποδηλασίας, φέρνοντας 60.000 ποδηλάτες-τουρίστες το χρόνο και υποκινώντας την ανάπτυξη 15 ξενώνων.
Η μετάβαση σε μια οικονομία μετα τον άνθρακα εκκολάπτεται και στο Harlan County του Kentucky, όπου η κοινότητα προσπαθεί να συμβιβαστεί με τις απώλειες. Η χρήση ναρκωτικών και η μεταναστευτική έξοδος ήταν ανεξέλεγκτη, καθώς μία από τις φτωχότερες επαρχίες της χώρας πλήττονταν από επίπεδα ανεργίας 19,4% τοις εκατό το 2013.
Σε ένα είδος ομαδικής θεραπείας της κοινότητας, οι κάτοικοι του Harlan County δημιούργησαν μια σειρά θεατρικών εκδηλώσεων, το Higher Ground, όπου διερευνούν την ταυτότητά τους και τους στόχους τους. Έργο της Νοτιοανατολικής Κοινότητας του Κεντάκι και του ΤΕΙ, η σειρά ωθεί τους κατοίκους της περιοχής να «εξερευνήσουν το ιστορικό παρελθόν και το ομιχλώδες μέλλον αυτής της κοινότητας των κοιτασμάτων άνθρακα στα Απαλάχια.»
Ο άνθρακας έχει γίνει το μόνιμο θέμα. «Όλοι νοιάζονται για τον άνθρακα,» παραπονέθηκε μια ηθοποιός στο After Coal . «Από όλα όσα είμαστε, διαλέξαμε τον άνθρακα; Εκτιμώ κάθε ανθρακωρύχο που έχει υπάρξει. Αλλά είμαι κάτι περισσότερο από ένας βράχος στο χώμα. Έτσι είναι και αυτός ο τόπος.»
Καθώς οι κάτοικοι του Harlan County συνεχίζουν την πορεία τους έξω από την τρύπα στην οποία βρίσκονται, η οικονομική αναπτυξιακή βοήθεια και το δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας που προσφέρονται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα είναι ζωτικής σημασίας.
Αλλά δεν θα είναι λιγότερο σημαντική η δημιουργικότητα και η αυτενέργεια των ίδιων των κατοίκων. Η ζωή μετά τον άνθρακα φαίνεται να ακμάζει στην Ουαλία. Και το Harlan County μπορεί επίσης να μεταβεί σε μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομία, όταν ο άνθρακας θα έχει, με το πέρασμα του χρόνου, τελειώσει.
Ο Bentham Paulos είναι ενεργειακός σύμβουλος και συγγραφέας με έδρα την Καλιφόρνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου